معرفي زنبور (Gelis caudator (Hym.: Ichneomonidae پارازيتوئيد پروانه بذرخوار ارس براي اولين بار از ايران

The first record of Gelis caudator (Hym.: Ichneumonidae) As parasitoid of juniper seed moth from Iran

در بررسی‌هایی كه بمنظور شناسایی بذرخوارهای درخت ارس (Juniperus excelsa) طی سالهای 87-1384 در استان قزوین انجام شد، یك گونه زنبور پارازیتوئید از روی شفیره‌های پروانه بذرخوار Argyresthia sp. (Lep.: Yponomeutidae) جمع‌آوری و با نام Gelis caudator Horstmann, 1986 شناسایی گردید. این زنبور در گروه گونه‌ای cinctus قرار داشته و متعلق به زیر‌خانواده Cryptinae می‌باشد. این گونه برای اولین بار توسط Horstmann (1986) و بر اساس نمونه‌های ماده توصیف گردید. او به مرور به گونه‌های جنس Gelis در غرب پاله‌آركتیك پرداخته و كلیدی را برای ماده‌های بال كوتاه و بال بلند كه شامل 34 گونه می‌باشد، تهیه كرده و از خصوصیاتی همچون داشتن 2 نوار مشخص رنگی در بال جلو كه گاهی در بالای سلول رادیال رنگ محو شده و باعث تقسیم باند بزرگ به 2 باند شده است، در كلید برای تفكیك گونه استفاده نمود (Horstmann, 1986). نرها بعداً توسط Schwarz (1994) با مرور گونه‌های جنس Gelis در اروپا توصیف گردید. او به تعریف مجدد گروه گونه‌ای cinctus پرداخته و با قرار‌دادن گونه یادشده در گروه cinctus اطلاعاتی در مورد رفتار و زیستگاه‌های آن ارائه نمود و كلید جدیدی را برای گونه‌های جنس Gelis بال كوتاه در اروپا تهیه كرد (Schwarz, 1994). از این زیر‌خانواده تا كنون 27 گونه متعلق به 13 جنس از ایران گزارش گردیده است (Masnadi-Yazdinejad & Jussila, 2008). این گونه از كشورهای آلمان، اطریش، لهستان و انگلستان گزارش گردیده و بنا بر آخرین كاتالوگ خانواده (Yu et al., 2005) این اولین گزارش از گونه یادشده از ایران است. برخی مشخصات مهم این گونه به‌شرح زیر است: موهای بدن سفید، شاخك 28-25 بندی، طول بند سوم 2/3 تا 7/3 برابر عرض آن،Tylus  در بندهای 11 تا 13، سر مات و با نقاط نامشخص، بدن مخصوصاً پیشانی مضرس، كلیپئوس درخشان، ران پای عقب 6/4 تا 5 برابر پهنا. نمونه مورد مطالعه: 20 نمونه ماده (8 نمونه در كلكسیون دكتر Schwarz، مابقی نمونه‌ها در كلكسیون مركز تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی قزوین)، جمع‌آوری شده زیر پوستك درخت ارس و پرورش از شفیره پروانه Argyresthia sp.، ارتفاع 1266 متر، 49˚ 18ʹ E 36˚ 33ʹ N، 21/9/86، جمع‌آوری‌كنندگان: علی زرنگار و بابك قرالی. 

The parasitoid Gelis caudator of the subfamily Cryptinae (family Ichneumonidae) is here recorded for the first time from Iran. The adult specimens of G. caudator were collected under the bark of host tree, Juniperus excelsa, where the overwintering larvae and pupae of the pest Argyresthis sp. (Lepidoptera, Yponomeutidae) were occurred. Some specimens emerged from the pupae of the host.