منشايابي رسوبات ورودي به درياچه سدها با استفاده از عناصر شيميايي (مطالعه موردي : رودخانه قلجق در استان خراسان شمالي)

امروزه فرسايش و رسوب گذاري مشكلات زيادي را در جهان به وجود آورده است. ازجمله اين مشكلات پر شدن مخزن سدها در اثر رسوبات رودخانه اي و همچنين آلودگي منابع آبي در اثر رسوبات آلوده به مواد شيميايي و ميكروبي است. براي بررسي و مقابله با اين مشكل راهكارهاي مختلفي وجود دارد. يكي از روش هاي مرسوم منشايابي يا انگشت نگاري رسوبات است. اساس اين روش يافتن منشا رسوبات رودخانه با استفاده از خصوصيات فيزيكي، شيميايي، بيولوژيكي و ... است. با يافتن منشا رسوبات و تثبيت آن، اين امكان وجود دارد كه بتوان از ورود آن ها به رودخانه ها جلوگيري كرد. هدف از انجام اين پژوهش منشايابي رسوبات رودخانه قلجق در حوضه بارزو استان خراسان شمالي و سهم هريك از زيرحوضه هاي اين حوضه در توليد رسوب بوده است. روش اين تحقيق نيز، استفاده از تعيين ميزان عناصر شيميايي موجود در نمونه ها با كمك روش اسپكتروسكوپي (XRF) خواهد بود. در اين پژوهش، نشان داده شده است كه نتايج اين روش تطابق مناسب و مطلوبي را با مشاهدات و بررسي هاي كيفي و ميداني از زيرحوضه ها دارد. نتايج حاكي از آن است كه تقريباً همه زيرحوضه هاي حوضه بارزو در رسوب دهي حوضه سهيم هستند. دراين بين زيرحوضه D با سهمي به ميزان 3/27 درصد از رسوبات كل حوضه، بيشترين نرخ رسوب دهي را دارد. در اين حوضه ديمزارها در دامنه­هاي پرشيب قرار دارند و عامل توپوگرافي در اين زيرحوضه بيشترين نقش را در فرسايش ديمزارها دارد.