مقايسه پارامترهاي جدول زندگي شته مومي صنوبر روي كلن‌هاي مختلف صنوبر

Comparative life history of woolly poplar aphid, Phloeomyzus passerinii, on various poplar clones

پارامترهای جدول زندگی شته مومی صنوبر (Phloeomyzus passerinii Sign.) به عنوان یكی از آفات مهم درختان صنوبر تبریزی در سال 1382-1381 مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور پوره‌های یك روزه شته مومی روی قلمه‌هایی از كلن‌های صنوبر به طول 20 و به قطر 5/1 تا 2 سانتیمتر متعلق به 4 گونه Populus alba L.، P. nigra L.، P. deltoides Marsh. و P. x. euramericana Guinier. مستقر گردید. این آزمایش در اتاق رشد تحت شرایط دمایی 1 ± 21 درجه سانتی‌گراد، رطوبت نسبی 70-60 درصد و دوره روشنایی 16 ساعت و 8 ساعت تاریكی انجام شد. بعد از استقرار پوره‌ها به آنها اجازه داده شد تا به مرحله بلوغ رسیده و تولیدمثل نمایند. تعداد نتاج تولید شده و تلفات طبیعی آنها در هر روز تا پایان عمر شمارش گردید. بر اساس این نتایج پارامترهای جدول زندگی شته مومی صنوبر روی هر كلن مورد مطالعه قرار گرفت. بر پایه دو متغیر سن (x) و نسبت بازماندگان در فاصله سنی x تا x+1 پارامترهای جدول زندگی از قبیل تغییرات نرخ بقا (Lx)، مرگ‌و‌میر ویژه سن (qx)، نسبتی از گروه اصلی كه در فاصله سنی x تا x+1 می‌میرند (dx) و امید به زندگی (ex) محاسبه و منحنی‌های مربوطه رسم گردید. نتایج تحقیق نشان داد كه شته روی كلن‌های P. alba 58/57، P. deltoides 72/51 و P.x. euramericana 214 قادر به تغذیه و تولیدمثل نبوده و می‌توان نتیجه گرفت كه این كلن‌ها به شته كاملا ایمن هستند. نرخ بقا در كلن (P. nigra 56/72) از روز 13 سیر نزولی را شروع كرد و در روز 21 به صفر رسید، همچنین در این كلن مرگ‌و‌میر ویژه سن از روز 15 شروع و روز 19 به بالاترین حد خود رسید. بر این اساس، در كلن P. nigra 47/13 امید به زندگی در شروع زندگی 50/19 بود و بعد از 24 روز به صفر رسید. بالاترین و پایین‌ترین دوره بقا 13 و 1 به‌ترتیب در كلن‌های P. nigra 56/72 و P. nigra 62/149 بود. همچنین نتایج این بررسی نشان داد كه بین پارامترهای جدول زندگی شته در كلن‌های مختلف صنوبر اختلاف معنی‌دار وجود دارد.    

The life table parameters of woolly poplar aphid (Phloeomyzus passerinii Sign. (Hom: Aphididae)) as an important pest of poplars (Populus spp.) were studied during 2002-3. In this regards, poplar cuts belonging to four species namely, Populus alba, P. deltoids, P. nigra and P. x. euramericana were infested with a newborn aphid (<24h.) and their reproductive process were recorded in a controlled condition, 21±1 Celsius, 60-70% RH and photopriod of 16:8 (L:D). Subsequently, the experiment was carried out with 18 replications and the aphid fecundity and death rate was recorded until the end of lifetime. Thereafter, life table parameters were calculated on each clone. The most basic life table parameters were age x, surviving from birth to exact ages x (lx) using this factors for calculation of life table parameters such as number of survivors for successive x and x+1 dx, age specific mortality qx, and life expectancy ex and the curves were prepared. The aphids on number of clones including, P.alba 58/57, P.deltoids 72/51 and P.x. euramericana 214 could not be able to reproduce, showing the immune response in these clones. The results revealed that surviving from birth to exact ages x (lx) began at 13th day and reached to zero at 21th day, also age specific mortality (qx) began at 15nd day and reached highest at 19th day on susceptive clone (P. nigra 56/72). Life expectancy (ex) was 19.50 at the initiation of development wich reduced to zero at 24th days. Surviving from birth to exact ages x  (lx) were highest at the P. nigra 56/72 (13) and lowest (1) in P. nigra 62/149. Also life expectancy (ex) was highest (19.50 ) in P. nigra 56/72 and lowest (12.50) in P. seltoides missoriensis. The result revealed that there were differences between parametes of life table in aphids on various poplar clones.