گزارش زنبور (Conomorium patulum (Hym.: Pteromalidae از ايران

Report of Conomorium patulum (Hym.: Pteromalidae) from Iran

در بررسی‌هایی كه طی سالهای 1379 تا 1382 به منظور شناسایی دشمنان طبیعی پروانه دم‌قهوه‌ای بلوط Euproctis chrysorrhoea (L.) در جنگلهای ارسباران انجام شد، گونه‌های متعددی از عوامل شكارگر و پارازیتوئید آفت از نقاط مختلف این جنگل جمع‌آوری و شناسایی شدند. در تیر ماه 1382 از روی شفیره‌های آفت جمع‌آوری شده از روی بلوط در منطقه هجراندوست، 30 نمونه زنبور )شامل 26♀ و 4♂) جداسازی گردید. تعدادی از این نمونه‌ها جهت شناسایی به موزه تاریخ طبیعی سوئیس ارسال گردید و تحت نام Conomorium patulum (Walker) تعیین هویت شد. نمونه‌های شناسایی شده در كلكسیون حشرات مركز تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی نگهداری می‌شود. در این زنبور سر برجسته و متورم (عریض‌تر از سینه)، شاخك 10 بندی و بند آخر دارای سه بند فرعی (در نرها شاخك حالت فشرده دارد)، چشمهای مركب به رنگ قهوه‌ای تیره، سر و سینه به رنگ تیره و با حالت Annulated یا انعكاس رنگین كمانی، پاها و شكم قهوه‌ای رنگ، در افراد ماده شكم اندكی كشیده‌تر و قسمت وسط آن دارای رنگ روشن‌تر از طرفین و طول بدن حشره 8/2-6/2 میلیمتر می‌باشد. حشرات زیادی از جمله گونه‌های زیر به‌عنوان میزبان برای این زنبور پارازیتوئید از نقاط مختلف دنیا گزارش شده است: Grapholitha molesta Busck., Euproctis chrysorrhoea L., Erannis defoliaria Cl., Archips rosana L., Archips podana Scop., Alsophila aescularia Schiff., Operophthera brumata L., Orgya antiqua L., Pandemis heparana Den. & Sch., Yponomeuta malinellus Zell. جنس Conomoriumو گونه Conomorium patulum (Walker, 1835) برای اولین بار از ایران گزارش می‌شود.    

Field collections in Arasbaran forests for natural enemies associated with brown-tail moth, Euproctis chrysorrhoea during 2000-2003 revealed a number of predators and parasites. In these efforts, a species belonging to Pteromalidae family was collected on Quercus petarea in Hejrandoost (East Azarbaijan, elevation 1760 m) as a pupal parasitoid in June 2003 (26♀ and 4♂). Some specimens of the wasp was sent to Bern Natural History Museum and was identified as Conomorium patulum (Walker), a gregarious parasite of Lepidoptera pupae. Head is larg (wider than thorax), antennae composed of 10 segments and last segment annulated, compound eyes blackish brown, head and thorax blackly with rainbow reflect, legs and abdomen are brown (females with light pattern in the median tergits), and body length 2.6-2.8 mm. The specimens are deposited in Research center of Agriculture and Natural Resources of East Azarbaijan. Worldwide, there are so many insects reported as the host for the parasitoid, including Grapholitha molesta Busck., Euproctis chrysorrhoea L., Erannis defoliaria Cl., Archips rosana L., , Archips podana Scop. , Alsophila aescularia Schiff. , Operophthera brumata L., Orgya antiqua L., Pandemis heparana Den. & Sch. and Yponomeuta. This is the first report for the genus Conomorium and species Conomorium patulum (Walker, 1835) from Iran.