شناسايي و بررسي عامل بيماري پوسيدگي توت سفيد در فضاي سبز شهر تهران

Identification and study of stem rot disease on white mulberry in Tehran Province

در طی سالهای 1379 و 1380 مشاهده گردید كه تعدادی از درختان توت سفید در جنگلكاریهای اطراف تهران در حال خشك شدن بودند. برای شناسایی عامل بیماری نمونه هایی از درختان آلوده جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل گردید. از حاشیة آلودگی قطعات كوچكی جدا كرده و طبق روشهای رایج در دمای 30 درجة سانتیگراد كشت داده شدند. برای تولید پیكنید قارچ روی محیط كشت، پرگنه های قارچ برای مدت 2 ماه در دمای 30 درجة سانتیگراد تحت شرائط نور NUV نگهداری شدند. اثبات بیماریزایی قارچ عامل بیماری روی نهالهای سه سالة سالم توت در مزرعه و در شهریور ماه طبق روشهای رایج انجام گردید. قارچ بدست آمده در این بررسی چند شكلی بوده و آرتروسپور و پیكنید تولید كرد كه با توجه به مشخصات آنها و سایر ویژگیها با آنچه كه Suttan & Dyko (1989) شرح داده‌اند، مطابقت داشته و گونةNattrassia mangiferae Suttan & Dyko و مرحلة آرتروسپور آنScytalidium dimidiatum(Penz.) Sutton & Dyko شناسایی شد. همچنین بیماریزایی آن با تلقیح روی ساقة نهالهای توت در مزرعه پس از سه هفته با ایجاد پوسیدگی به اثبات رسید. علائم بیماری اغلب روی تنة اصلی درخت توت به صورت پوسیدگی خشك و بدون ترشح شیرابه ظاهر شده و این علائم ممكن است روی شاخه ها نیز دیده شود. در مركز آلودگی، پوست درخت به تدریج خشك شده و در زیر آن اسپورهای قارچ تشكیل می شود. پوست ناحیة آلوده به صورت طولی شكاف خورده و اسپورها در معرض باد قرار می گیرند. درختان آلوده از سرشاخه ها شروع به خشك شدن كرده و به تدریج به سمت پائین گسترش پیدا   می كنند (شكل شمارة 1). این قارچ روی بادام، گردو، پسته، انجیر، سیب، انار، اكالیپتوس و مركبات قابلیت بیماریزایی دارد. اخیراً گزارشهایی در مورد بیماریزایی عامل بیماری روی سوزنی برگان در تهران و شمال كشور ارائه گردیده است (رهنما، 1378 و میرابوالفتحی، 1380). علیزاده و همكاران (1379) درخت توت را هم به عنوان یكی از میزبانهای این قارچ در استان خوزستان معرفی كرده، ولی به گونه یا واریتة توت و یا نحوة آلودگی و علائم بیماری اشاره ای نكرده اند. در این مقاله بیماری پوسیدگی تنة توت سفید ناشی از N. mangiferae برای اولین بار از تهران گزارش می شود و برای اطلاع از فعالیت آن روی درختان توت در سایر مناطق كشور به بررسی بیشتری نیاز می باشد. این قارچ علاوه بر دمای بالاتر از 25 درجة سانتیگراد، به رطوبت محیطی نسبتاً بالایی (بیش از 70 %) نیاز دارد. ینابراین، فعالیت این قارچ در شرایط آب و هوایی تهران، نشان دهندة قدرت سازگاری و تخریبی آن بوده و حضور آن در فضای سبز تهران هشدار دهنده است.

In a field survey of forest plantations in Tehran vicinity in the years 2000 and 2001, stem rot and dieback was observed on a number of white Mulberry (Morus alba L.) trees. Symptoms of the disease were mainly observed on the trunk as dry rot without any sapwood exudates followed by terminal dieback. Samples of the infected tissues were surface-sterilized and placed on P.D.A. medium, and identified as N mangiferae Suttan & Dyko was detected. In culture media, isolates of N. mangiferae ftom the host, produced felty to floffy, grey to brownish black aerial mycelium. Single conidornata or aggregations of black conidiomata were formed after incubation of cultures for 6 weeks to 2 months under near U.V. light. Better results were obtained by inoculating sterilized Morus alba twigs and exposing them to near U.V. light. Abundant fungus fruiting bodies (Pycnidium) occurred from most isolates in 2-3 months. The pathogenicity field-tests were carried out in September on three-year old white Mulberry seedlings using conventional methods.