مقايسه سازماندار روش هاي زمين آماري براي بر آورد شوري آب زيرزميني در مناطق كويري؛ مطالعه موردي: دشت فيض آباد- مه ولات

بررسي تغييرات مكاني پارامترهاي كيفي آب زيرزميني بدون در نظر گرفتن ارتباط مكاني و موقعيت فضايي آن ها امكان پذير نبوده و در نتيجه استفاده از روش هاي زمين آمار جهت بررسي اين تغييرات ضروري مي باشد. در پژوهش حاضر با توجه به تغييرات مكاني و زماني قابل توجه شوري در دشت فيض آباد- مه ولات، اطلاعات شوري (EC) چاه هاي بهره برداري منطقه بين سالهاي آبي 1386 الي 1391 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند تا روش مناسب زمين آمار براي تجزيه و تحليل اطلاعات در منطقه مشخص شود. گرچه مقاديرEC در زمان و مكان تغيير مي كنند، اطلاعات متوسط سالانه براي تجزيه و تحليل مكاني اطلاعات انتخاب شدند. پس از پردازش اوليه اطلاعات و با توجه به ويژگي هاي روش هاي مختلف زمين آمار و با تكيه بر نتايج تحقيقات گذشته، شش روش زمين آمار شامل انواع كريجينگ معمولي و عمومي مناسب شرايط (كريجينگ معمولي بدون حذف روند، كريجينگ معمولي و عمومي با حذف روند توسط تابع خطي و تابع درجه دو ) و روش كريجينگ بيزي تجربي موسوم به روش EBK مورد مقايسه قرار گرفتند. با توجه به پارامترهاي متعدد روش هاي مختلف كريجينگ، يك فرآيند منظم چند مرحله اي جهت بهينه سازي پارامترها و انتخاب مدل برتر، با تركيب روش ها و پارامترهاي مختلف (390 تركيب) معرفي و به كار گرفته شد. با استفاده از اعتبار سنجي متقابل و با توجه به يك معيار آماري تعريف شده كه دو معيار متداول خطا را تركيب مي كند، مدل هاي برتر انتخاب و به منظور آناليز حساسيت و تطابق با واقعيت هاي ميداني منطقه بررسي بيشتر شدند. جهت اطمينان از انتخاب روش برتر، مراحل ياد شده هم براي سال اول و هم براي سال آخر داراي اطلاعات (سال هاي آبي 1386 و 1391) استفاده شدند. نتايج، نشان-دهنده كارايي و دقت بالاتر روش EBK نسبت به ساير روش ها بود. علاوه بر اين نقشه هاي توليد شده، بر بالا بودن ميزان شوري در مرزهاي شمالي، جنوبي و غربي دلالت كرده و پيشروي محسوس شوري از مرزهاي غربي را با گذشت زمان نشان مي دهند.