تئوري خودتعيني، انگيزش و تاثير شرايط اجتماعي بر رشد و رفاه بشر

تئوري خودتعيني، چارچوبي گسترده براي مطالعه انگيزش و شخصيت انسان بوده كه شامل پنج خرده تئوري مي باشد كه انواع مختلفي از انگيزش طبيعي (دروني) و بيروني را تعريف و ارايه نموده و تاثيرات احتمالي آن ها بر يكديگر را بررسي مي نمايد. بعلاوه در اين تئوري، سه نياز روانشناختي اصلي يعني خودمختاري، شايستگي و تعلق؛ ارايه و مورد بررسي قرار مي گيرد. بر اساس اين تئوري، به ميزاني كه هركدام از نيازهاي اصلي بوسيله شرايط اجتماعي حمايت شده يا با مانع روبرو شوند، افراد خشنود وتوسعه يافته يا ناخشنود و از رشد بازمانده و ممكن است دچار انواع مشخصي از روان پريشي ها گردند. تئوري مذكور رويكردي ارگانيسمي و ديالكتيكي دارد. از يك طرف، فرض مي شود افراد ارگانيسم هاي فعالي هستند كه تمايل طبيعي به رشد داشته و در پي يكپارچه نمودن تجربيات جديد به درون مفهوم خود مي باشند. از سوي ديگر، اين تمايل به رشد و تكامل بطور خودكار عملياتي نمي شود بلكه نياز به پشتيباني و تغذيه مداوم محيطي و اجتماعي دارد. بنابراين، در حقيقت بين ارگانيسم فعال و بستر اجتماعي ديالكتيكي وجود دارد كه در اين تئوري به عنوان پايه اي براي پيش بيني رفتار، تجربه و توسعه افراد محسوب مي گردد. نكته مهم ديگر اينكه بر پايه اين تئوري مفاهيم استقلال و خودمختاري باهم متفاوت مي باشند. همه اين موضوعات مختلف و مهم كه براساس مطالعات و تحقيقات مختلف تجربي ارايه شده، به اين تئوري در مطالعات سازمان جايگاه ممتازي مي بخشد. بنابراين آگاهي از اين تئوري مي تواند به مديران وسازمان ها در استفاده اثربخش از سرمايه انساني براي دستيابي به رشد سازماني و رفاه پرسنل ياري برساند.