ارايه مدل ارزيابي سيستم نرم‌افزاري بخش پاتولوژي آناتوميكال بيمارستان

Presenting an Evaluation Model for Application Software of Anatomical Pathology Hospital Ward

مقدمه: امروزه، نرم‌افزارهاي پزشكي در جنبه‌هاي مختلف ارايه مراقبت‌هاي بهداشتي، از پردازش ساده داده‌ها تا تفسير اطلاعات فيزيولوژيك و نيز آموزش كادر پزشكي و پرستاري، به كار مي‌رود. ضرورت تضمين به كارگيري اين نرم‌افزارها، نياز به ارزيابي مداوم آن‌ها مبتني بر شاخص‌ها و معيارهاي مشخص مي‌باشد. با توجه به نبود سيستم مدون و شاخص‌هاي جامع ارزيابي نرم‌افزارهاي پزشكي در ايران، اين پژوهش با هدف تدوين و ارايه مدل مفهومي ارزيابي نرم‌افزار بخش پاتولوژي آناتوميكال انجام شد. روش بررسي: پژوهش حاضر از نوع كاربردي و از دسته مطالعات توصيفي بود. جامعه پژوهش را مدل‌هاي ارزيابي سيستم‌هاي نرم‌افزاري پاتولوژي آناتوميكال تشكيل داد. همچنين، محيط پژوهش شامل كتابخانه‌ها و اينترنت بود و در سال 1393 در محيط كتابخانه انجام گرديد. حجم نمونه نيز مطابق با حجم جامعه (5 مدل ارزيابي مورد مطالعه) بود. تهيه دومين فهرست وارسي از طريق مطالعه متون صورت گرفت. روايي فهرست از طريق تعيين اعتبار محتوا بر اساس مطالعات و نظرخواهي از متخصصان و خبرگان مرتبط با موضوع پژوهش و پايايي آن نيز از طريق روش آزمون- بازآزمون ‏تاييد شد. تجزيه و تحليل اطلاعات جمع‌آوري شده با روش تحليل تطبيقي و با استفاده از مدل‌هاي ارزيابي سيستم‌هاي نرم‌افزاري پاتولوژي آناتوميكال بيمارستان انجام گرديد. يافته‌ها: دو گروه معيار متفاوت عمومي و اختصاصي، جهت ارزيابي ارايه شد. معيارهاي عمومي ارزيابي در سه عنوان اصلي «امنيت، كاربرپسند بودن و قابليت تعامل با ساير سيستم‌ها» و معيارهاي اختصاصي ارزيابي نرم‌افزار نيز در هفت عنوان اصلي «پذيرش، ترخيص و انتقال، درخواست آزمايش، پيگيري نمونه، ثبت نتايج آزمايش‌ها و جواب‌دهي، گزارش‌گيري، كنترل كيفيت و مديريت امور مالي» طبقه‌بندي گرديد. بر اساس اين يافته‌ها، ابزار ارزيابي (فهرست وارسي) و روش ارزيابي سيستم نرم‌افزاري پاتولوژي آناتوميكال ارايه شد. نتيجه‌گيري: مدل ارايه شده در پژوهش حاضر، در برگيرنده ابعاد مختلف سيستم اطلاعات پاتولوژي آناتوميكال و روش مناسب ارزيابي اين سيستم است. مجزا بودن معيارهاي عمومي از معيارهاي اختصاصي، مشخص بودن كاربران هدف هر زيرمعيار، مشخص بودن معيارهاي اختصاصي با جزييات بيشتر و معتبرسازي مدل ارزيابي توسط خبرگان اين حوزه، از نقاط قوت مدل پيشنهاد شده در مقايسه با ساير مدل‌هاي ارزيابي است. واژه‌‌هاي كليدي: ارزيابي؛ نرم‌افزار؛ سيستم اطلاعاتي؛ بخش پاتولوژي بيمارستان

Introduction: Today, medical software are used in different aspects of healthcare varying from simple data processing to collection and interpretation of physiological information and education of nurses and physicians. To ensure use of medical software, they must be constantly evaluated based on specific criteria. Since there is no organized evaluation system and comprehensive criteria for evaluating medical software in Iran, the present study aimed to codify and present a conceptual evaluation model for anatomical pathology software. Methods: This was an applied and descriptive study. The research population included pathology anatomical software evaluation models. The research environment consisted of libraries and the internet. This study was performed in 2014. The sample volume of was equal to the research population volume (5 evaluation models). The second checklist was developed through studying the literature. The validity of the checklist was approved through determination of content validity by studying the literature and obtaining feedback from scholars. The reliability of the instrument was approved through test-re-test. The collected data were analyzed through comparative analysis using evaluation models of anatomical pathology software. Results: The results presented two different groups for evaluating anatomical pathology software capabilities; general criteria and specific criteria. The general evaluative criteria were classified into 3 categories including security, user friendliness, and interoperability. The specific criteria were divided into 7 categories including admission-discharge-transfer, test ordering, following the specimen, recording and reporting of results, obtaining reports, quality control, and accounting management. Based on these findings, the evaluation instrument (the checklist) and its method of evaluation were presented. Conclusion: The model presented in this research encompasses various dimensions of anatomical pathology information system and the appropriate method for its evaluation. The strengths of the evaluation model compared to other evaluation models were the separation between general and specific criteria, specified target users for each relevant subcriterion, the clarity of specific criteria in more detail, and validation of the evaluation model by experts in this area. Keywords: Evaluation; Software; Information Systems; Pathology Department, Hospital