اثربخشي دوره‌هاي آموزشي ضمن خدمت كتابداران دانشگاه علوم پزشكي اصفهان

The Effectiveness of In-service Training Courses for Librarians in Isfahan University of Medical Sciences, Iran

مقدمه: نفوذ فن‌آوري در كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع‌رساني، نقش‌ها و نيازهاي كتابداران را با چالش‌هاي زيادي مواجه نموده و امروزه بيش از هر زمان ديگري، آن‌ها را نيازمند آموزش‌هاي ضمن خدمت و سازگاري با تحولات جاري ساخته است. هدف از انجام پژوهش حاضر، تعيين ميزان اثربخشي دوره‌هاي آموزش ضمن خدمت برگزار شده براي كتابداران شاغل در كتابخانه‌هاي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان طي سال‌هاي 92-1391 بر اساس مدل Kirkpatrick بود. روش بررسي: اين پژوهش از نوع كاربردي بود و به روش پيمايشي انجام گرفت. جامعه پژوهش شامل 70 نفر از كتابداران شاغل در كتابخانه‌هاي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان در سال 1393 بود كه به دليل محدود بودن تعداد آن‌ها، نمونه‌گيري صورت نگرفت. ابزار جمع‌آوري داده‌ها، پرسش‌نامه محقق ساخته مبتني بر مدل اثربخشي دوره‌هاي آموزشي Kirkpatrick بود. روايي ابزار توسط متخصصان حوزه مديريت آموزشي، كتابداري و اطلاع‌رساني تاييد و پايايي آن با استفاده از ضريب Cronbachʹs alpha برابر با 88/0 مورد تاييد قرار گرفت. داده‌ها در دو سطح آمار توصيفي و استنباطي (آزمون‌هاي One-sample t و Independent t و ANOVA) در نرم‌افزار SPSS تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: ميزان اثربخشي دوره‌هاي آموزشي برگزار شده از ديدگاه كتابداران، در هر چهار سطح و نيز در مجموع، بالاتر از سطح متوسط (7/3) به دست آمد، هرچند كه ميزان اثربخشي در دو سطح واكنش و يادگيري، بالاتر از دو سطح ديگر بود. تفاوت معني‌داري بين ديدگاه كتابداران زن و مرد و نيز كتابداران داراي مدرك تحصيلي كتابداري و غير كتابداري، در خصوص اثربخشي دوره‌هاي آموزشي مشاهده نشد. به غير از سطح يادگيري، در ساير سطوح و نيز در مجموع، رابطه معني‌داري بين سابقه‌ خدمت كتابداران و ديدگاه آن‌ها در خصوص اثربخشي دوره‌هاي آموزشي وجود نداشت. نتيجه‌گيري: كتابداران، دوره‌هاي آموزشي برگزار شده را در هر چهار سطح واكنش، يادگيري، رفتار و نتايج، اثربخش دانستند. اين امر ناشي از نيازسنجي دقيق، به كارگيري استادان مجرب، استفاده از تجهيزات آموزشي كافي و شرايط مناسب محيط كار براي به كارگيري آموخته‌ها توسط كتابداران مي‌باشد. واژه‌‌هاي كليدي: اثربخشي؛ كارآموزي ضمن خدمت؛ مدل Kirkpatrick؛ كتابداران؛ دانشگاه علوم پزشكي اصفهان

Abstract Introduction: Due to the use of information technology in libraries and information centers, librarians are faced with many challenges in terms of their roles and needs; hence, they require continuous training to cope with these challenges. The aim of the present study was to determine the effectiveness of in-service training courses for librarians working in libraries at the Isfahan University of Medical Sciences, Iran, between the years 2012 and 2013 based on Kirkpatrick’s model. Methods: This applied research was conducted through a survey. The study population consisted of 70 librarians working in libraries at the Isfahan University of Medical Sciences in 2015. Due to the limited number of librarians, sampling was not performed. The data collection tool was a researcher-made questionnaire based on Kirkpatrick’s model. The validity of the questionnaire was confirmed by experts in the field of Education, Library, and Information Management and its reliability was approved using Cronbachʹs alpha (? = 0.88). Data were analyzed using both descriptive and analytical statistics (independent onesample t-test and ANOVA) in SPSS software. Results: From the librarians’ point of views, the effectiveness of the training courses was above average (3.7) in all four levels and in total; however, effectiveness in two levels of reactions and learning was higher than the other two levels. There were no significant differences between the views men and women and library and information sciences (LIS) educated librarians and non- LIS educated librarians in terms of effectiveness of training courses. There was no significant relation between librarians’ occupational background and their perspectives on the effectiveness of training courses expect in the learning level. Conclusion: Librarians believed in-service training courses to be effective in all four levels of reaction, learning, behavior, and results. This is due to accurate needs assessment, using experienced teachers and adequate training equipment, and appropriate working environment for applying the course material. Keywords: Effectiveness of In-service Training; Kirkpatrick’s Model; Librarians; Isfahan University of Medical Sciences (Iran)