بررسي حماسه‌هاي اسلامي در شعر معاصر عربي

A study of the Islamic Epics in the Contemporary Arabic Poetry

حماسه، روايت اديبانه‌اي از رشادت‌هاي قهرمانان در قالب سبكي فخيم است. ادبيات عربي، به دلايلي، از جمله: عدم گسترش تخيل، روي آوردن به سبك هاي تقليدي و برخوردار نبودن از مليت واحد و جامع، با فن حماسه‌سرايي به معناي واقعي كلمه بيگانه بوده است. عدم وجود شاهكار حماسي بلند در ادبيات كهن عربي، شاعران معاصر عرب را بر آن داشت تا خلا موجود در اين زمينه را پر كنند؛ بنابراين به سرودن اشعار حماسي، از جمله حماسه هاي اسلامي پرداختند. حماسه هاي اسلامي، تكيه بر رخدادهاي تاريخي- اسلامي دارند. اين حماسه‌ها، اشعاري داستاني در قالب شعر تعليمي اند كه تاريخ صدر اسلام و رخدادهاي آن را به تصوير مي‌كشند. برخي پژوهشگران توجه كلاسيك ها به اين نوع ادبي را نتيجه رويارويي با فرهنگ غرب و گسترش افكار ملي گرايانه در جهان عرب مي‌دانند؛ هر چند رخدادهاي سياسي، اجتماعي و فرهنگي ديگري نيز در اين مهم دخيل بوده اند. يكي از برجسته ترين حماسه هاي اسلامي، حماسه «مجد الاسلام» احمد محرم است، كه وي با كاربرد واژگان و تركيب‌هاي قرآني، حماسه اي درخور توجه سروده است كه بحق ناقدان لقب «الالياذه الاسلاميه» را بدان داده اند. همچنين حماسه هاي «دول العرب وعظما الاسلام» احمد شوقي و «عيد الغدير» بولس سلامه، بيش از ديگر حماسه ها درخشيدند.

Epic is the poetic narration of heroesʹ prowess and gallantry in quest of a great desire through a noble style, which has a symbolic structure. Arabic literature has not been familiar with Epic genre in its real meaning due to several reasons, including the lack of a deep imagination and insight, a tendency to adopt imitative styles, and the lack of a unique and all-inclusive nationality. Lack of a lengthy epic masterpiece in the old Arabic literature urged the contemporary Arab poets and writers to fill this gap. Therefore, they started composing epic poems, including Islamic epics. Islamic epics, which are based on the Islamic-historical events, are narrative poems in the form of didactic poetry that depict history of the early days of Islam and its events. Some researchers believe that encountering Western culture and development of nationalistic thoughts in the Arab world led classic poets to find interest in this type of literature, though other political, social and cultural events have been also effective. One of the outstanding Islamic epics is Ahmad Muharramʹs "Majd al-Islam", where he uses Quranic words and phrases to compose a great and remarkable epic, one which has truly come to be called by critics as "al-Elyazah al-Islamiyah ". In addition, Ahmad Shawqiʹs " the States of Arabs and the Great Men of Islam" and Bules Salamahʹs "Eid al-Ghadir" enjoy epic elements and features more than any other Islamic epic does, and so, are considered among the top Islamic epics.