كليدواژه :
شاخ نبات , يقطين , يونس (ع) , قرآن كريم , حافظ
چكيده فارسي :
قرآن كريم از مهم‌ترين آبشخورهاي زبان و انديشه حافظ(ره) است. در حقيقت، شهد و شكر سخن حافظ، آميخته با شجره طيبه قرآن حكيم است. مفروض است، غزلِ «دوش وقت سحر ...» (غزل 183) بازتابي پنهان و هدفمند از داستان حضرت يونس (ع) در قرآن كريم است. واژگاني از قبيل غمّ، نجات، ظلمت، قدر، صبر، نبات، و... در كنار معاني عرفانيي همچون آينه وصف جمال، بيخود از شعشعه پرتو ذات، نجات از بند غم ايام و... بيانگر اين است كه حافظ در سرايش اين غزل، از داستان حضرت يونس(ع)، الگو گرفته است؛ ارجاع اين غزل به آيات كريمه، خواننده را در فهم صحيح غزل، ياري
مي كند. اين مقاله به روش تحليلي توصيفي، به اين نتيجه دست يافت كه ميان غزل 183 و داستان قرآني يونس(ع)، ارتباطي آگاهانه و پنهان وجود دارد و ابيات غزل، مستقل از هم نيست؛ بلكه اندام-وار، داستان و موضوع مشخصي را با زبان غزل به تصوير كشيده است.
چكيده لاتين :
The Holy Quran is one of the main fountainheads of H?fi? idiolect and thought. H?fi?s’ sweet poetry is, indeed, intertwined with the Good Tree of Quran. The assumption in the present study is that 183rd sonnet of Hafi?, beginning with ‘Last night at dawn…’ implicitly yet purposefully echoes the story of Jonah in the Holy Quran. When words such as ‘grief’, ‘deliverance’, ‘darkness’, ‘gratification’, ‘patience’, ‘candy’, etc. are juxtaposed with such mystical ideas as ‘the mirror of beauty attributes’, ‘swoon at the radiance of His Light’, ‘deliverance from the tragic bonds of time’, etc. they indicate that firstly, in composing this sonnet, H?fi? is inspired by the story of Jonah, and secondly, readers will come to a deep understanding of the sonnet if they refer to the noble Quranic verses. Using a descriptive-analytical method, the present study suggests that there is an implicit yet purposeful association between the 183rd sonnet and the Quranic story of Jonah (a). Moreover, the study reveals that the lines of this sonnet are organically interrelated, and they portray a specific theme in the form of a poem.
