بررسي آلودگي رسوب خشك اتمسفري هواي شهر همدان به عناصر كبالت، كروم و منگنز

Analysis of Co, Cr and Mn Concentrations in Atmospheric Dry Deposition in Hamadan City

مقدمه و هدف: فلزات سنگين از آلاينده هاي مهمي هستند كه همراه ذرات معلق در جو پراكنده شده و به دليل اثرات سمي و سرطان زايي، اندازه گيري و كنترل آن ها از اهميت خاصي برخوردار است. لذا اين پژوهش با هدف بررسي غلظت عناصر كبالت، كروم و منگنز در رسوب خشك اتمسفري شهر همدان در سال 1393 انجام يافت. روش كار: پس از جمع آوري 12 نمونه گردوغبار هوا از 3 ايستگاه منتخب به روش استاندارد و انجام مراحل آماده سازي آن ها در آزمايشگاه، نسبت به قرايت غلظت فلزات سنگين در نمونه ها توسط دستگاه نشر اتمي اقدام شد. همچنين پردازش آماري داده ها نيز توسط نرم افزار SPSSانجام يافت. نتايج: كمينه و بيشينه ميانگين غلظت عناصر بر حسب ميلي‌گرم در كيلوگرم براي كبالت با 19/0 و 29/0 به‌ترتيب مربوط به ايستگاه هاي كم‌ترافيك و پرترافيك، براي كروم با 65/0 و 02/1 به‌ترتيب مربوط به ايستگاه‌هاي كم‌ترافيك و حومه و براي منگنز با 23/7 و 82/8 به‌ترتيب مربوط به ايستگاه‌هاي كم‌ترافيك و پرترافيك مي باشد. همچنين مقايسه ميانگين غلظت فلزات با رهنمود سازمان بهداشت جهاني نشان داد كه ميانگين غلظت فلزات كم تر از حد مجاز است. نتيجه نهايي: گرچه در حال حاضر ميانگين غلظت عناصر مورد ارزيابي در گرد و غبار هواي شهر همدان بيش تر از حدمجاز نيست، اما عدم پايش مداوم غلظت فلزات سنگين در گردوغبار و ذرات معلق هواي شهرها، مي تواند منجر به ورود انواع آلاينده هاي مضر از جمله فلزات سنگين به هوا شده و سلامت شهروندان را با مخاطره مواجه كند.

Introduction & Objective: Heavy metals are major pollutants that can spread in the atmosphere with particulate matter and dust and because of the toxic and carcinogenic effects, their meas-urement and control is very important. Therefore, this study was conducted to assess Co, Cr and Mn concentration in the atmospheric dry deposition collected from Hamadan city in 2014. Materials & Methods: After collection of 12 dust samples from 3 sampling stations and their laboratory preparation, metals concentrations were determined using ICP–OES. All statistical analyses were performed using the SPSS statistical package. Results: The results showed that the minimum and maximum mean concentrations of Co were 0.19 and 0.29 mg/kg for high and low traffic intensity sampling stations, respectively. The min and max mean concentrations of Cr were 0.65and 1.02 mg/kg for high traffic intensity and suburb sampling stations, respectively and the min and max mean concentrations of Mn were 7.23and 8.82 mg/kg for high and low traffic intensity sampling stations , respectively. Also comparing the mean concentrations of assessed metals with WHO permissible limits showed a significant difference (P < 0.05). The mean concentrations of metals were significantly lower than the maximum permissible limits. Conclusion: Although the mean concentrations of Co, Cr and Mn are lower than the standard levels, lack of continuous monitoring of heavy metals concentrations in the dust and particu-late matters in the air can lead to the entrance of various types of toxic pollutants such as heavy metals into the air and result in adverse health effects. (Sci J Hamadan Univ Med Sci 2016; 23 (2):149-156)