اثر ساليسيليك اسيد بر برخي صفات فيزيولوژيكي، عملكرد و اجزاي عملكرد گياه رازيانه (Foeniculum vulgare Mill.) تحت تنش خشكي

Effects of salicylic acid on some physiological traits, yield and yield components of fennel (Foeniculum vulgare Mill.) under drought stress

به تازگی كاربرد سالیسیلیك اسید در افزایش مقاومت گیاهان به تنش خشكی افزایش یافته‌است. از این‌رو برای بررسی تأثیر سالیسیلیك اسید بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیكی گیاه رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.) در شرایط تنش خشكی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر كرمان، به‌صورت كرت‌های خردشده در قالب طرح مربع لاتین با سه تكرار در سال زراعی 1391 اجرا شد. تنش خشكی در سه سطح (50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی) به‌عنوان فاكتور اصلی و غلظت سالیسیلیك اسید در سه سطح (صفر، نیم و یك میلی‌مولار) به‌عنوان فاكتور فرعی در نظر گرفته شدند. اسپری برگی سالیسیلیك اسید در مرحله سه تا چهار برگی و قبل از اعمال تنش خشكی در دو نوبت انجام شد. نتایج نشان داد كه تنش خشكی باعث كاهش تعداد چتر بارور در بوته، تعداد چترك بارور در چتر، تعداد دانه در چترك، محتوای آب نسبی، كلروفیل، كاروتنوئید و عملكرد دانه و افزایش نشت الكترولیت‌ها نسبت به شاهد شد. كاربرد سالیسیلیك اسید سبب كاهش نشت الكترولیت‌ها و افزایش صفات تعداد چتر بارور در بوته، تعداد چترك بارور در بوته، محتوای آب نسبی، كلروفیل، كاروتنوئید و عملكرد دانه نسبت به شاهد شد. اثر متقابل تنش خشكی × سالیسیلیك اسید بر تعداد چتر بارور در بوته، تعداد چترك بارور در بوته، محتوای آب نسبی، كاروتنوئید و عملكرد دانه معنی‌دار بود. البته افزایش رنگیزه‌های فتوسنتزی، محتوای آب نسبی و كاهش نشت الكترولیت‌ها نشان‌دهنده كاهش خسارت اكسیداتیو و نقش سالیسیلیك اسید در افزایش تحمل رازیانه در برابر خشكی می‌باشد.

Recently, the application of SA has increased to improve plants’ resistance to stresses such as drought. Hence to investigate SA effects on morphophysiological characteristics of Fennel (Foeniculum vulgare Mill.) under drought stress, a split plot experiment based on latin square design with three replications was carried out at the research farm of Shahid Bahonar University of Kerman in 2012. Three levels of drought stress (50, 75 and 100% of field capacity) and three concentrations of SA (0, 0.5 and 1mM) were considered as main and sub-plot treatments, respectively. Foliar application of SA was performed at 3-to 4-leaf growth stage and before application of drought stress. Results showed that the drought stress reduced the number of fertile umbel/plant, the number of fertile umbellate/umbel, the number of grains/umbellate, relative water content, chlorophyll, carotenoids and grain yield, while increased electrolyte leakage when compared with control. Salicylic acid reduced electrolyte leakage, while increased the number of fertile umbel/plant, the number of fertile umbellate/umbel, the number of grains/umbellate, RWC, chlorophyll, carotenoids and grain yield when compared to control (No SA application). Interaction of drought stress × SA on the number of fertile umbel/plant, the number of fertile umbellate/umbel, RWC, carotenoids and grain yield was significant. Increasing photosynthetic pigments, RWC and decreasing electrolyte leakage indicates a reduction in oxidative damage and implies SA role in tolerance of fennel to drought stress.