ارزيابي برخي صفات فيتوشيميايي، مورفولوژيكي و ميزان عناصر معدني جمعيت‌هاي مختلف گياه دارويي عناب (Ziziphus jujuba Mill.)

Evaluation of some phytochemical, morphological characteristics and minerals content in different populations of Jujube (Ziziphus jujaba Mill.)

عناب (Ziziphus jujuba Mill.) از درختان دارویی ارزشمندی است كه در ایران پراكنش دارد. میوه این گیاه به‌دلیل داشتن مواد مؤثره در صنایع غذایی و دارویی استفاده می‌شود. در این مطالعه برخی صفات فیتوشیمیایی، مورفولوژیكی و عناصر معدنی میوه 23 اكوتیپ عناب واقع در ایستگاه تحقیقات بدیعی در بخش گازرون استان قم (J1-J23) اندازه‌گیری شد. كربوهیدرات محلول كل (TSC) نمونه‌ها از 54/5% تا 36/23% متغیر بود. بیشترین و كمترین میزان TSS میوه‌ها به‌ترتیب از اكوتیپ J1 (13/36%) و J22 (1/16%) بدست آمد. اكوتیپ J7 دارای بیشترین اسیدیته كل (TA) به میزان 31/3% بود. میزان پروتئین نمونه‌ها بین 6/5% (J19) تا 5/13% (J7) بود. بیشترین میزان نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، روی، مس، منگنز و كادمیوم نمونه‌ها به‌ترتیب از اكوتیپ‌های J8 (6/2%)، J8 (153/0%)، J17 (25/1%)، J3 (ppm 91/28)، J4 (ppm 12/41)، J3 (ppm 27/50)، J1 (ppm 23/80) و J8 (ppm 35/0) حاصل شد. براساس تجزیه خوشه‌ای نمونه‌ها به هشت گروه تقسیم شدند. عدم وجود تطابق در تجزیه خوشه‌ای و قرار نگرفتن اكوتیپ‌ها در كنار هم می‌تواند ناشی از تفاوت ژنتیكی باشد. ضریب همبستگی پیرسون نشان داد كه میزان كربوهیدرات محلول كل با مواد جامد محلول همبستگی مثبت و معنی‌داری نشان داد. همچنین همبستگی وزن با صفت طول و نسبت طول به قطر میوه مثبت و معنی‌دار بود. البته سایر صفات فیتوشیمیایی و مورفولوژیكی میوه با هم همبستگی نشان ندادند.

Jujube (Ziziphus jujube Mill.) is a valuable medicinal tree, distributed in Iran. The fruit of this plant is used in food and pharmaceutical industries. In this study, some pytochemical, morphological and minerals of 23 Jujube (J1-J23), located in the Gazeroon research station in Qom province, were analyzed. Total soluble carbohydrate (TSC) of samples varied from 5.54 to 23.36%. The highest and lowest content of TSS was obtained from J1 (36.13%) and J22 (16.1%) ecotypes, respectively. J7 ecotype had the highest amount of total acidity (TA) (3.31%). The protein amount of samples was between 5.6 (J19) and 13.5% (J7). The highest amount of N, P, K, Fe, Zn, Cu and Mn was obtained from J8 (2.16%), J8 (0.153%), J17 (1.25%), J3 (28.91 ppm), J4 (41.12 ppm), J3 (50.27 ppm), J1 (80.23 ppm) and J8 (0.35 ppm) ecotypes, respectively. Based on dendrogram from cluster analysis, the samples were divided into eight groups. The lack of consistency in cluster analysis could be due to the differences in genetic factors. Pearson’s coefficients showed total soluble carbohydrate had significant correlation with TSS. In addition, correlation between fruit diameter with fruit length and length/diameter of fruit were significantly positive. Other chemical compositions do not show correlation with fruit morphological traits.