تربيت اجتماعي و پايه‌هاي اخلاقي آن در قرآن از ديدگاه علامه طباطبايي 

Social Training and its Ethical Foundations in Quran from the Perspective of Allame Tabatabaie

اسلام ديني اجتماعي است و احكام فردي آن نيز آهنگ اجتماعي دارد و از آن‌ها براي اصلاح و تقويت روابط اجتماعي و تحقق اخلاقي تربيت اجتماعي و اجراي اهداف مقدس جامعه بهره مي‌گيرد. هدف اسلام در اين سير، تنها ساختنِ فرد دين‌دار نيست؛ بلكه ساختن جامعه دين‌دار نيز هست، جامعه‌اي كه روابط اجتماعي آن براساس اهداف و احكام دين سامان گيرد، جامعه‌اي ارزشمند است كه در آن سعادت فرد با سعادت جامعه پيوند خورده است و تربيت اجتماعي با دو مقوله مسيوليت‌هاي اجتماعي و ايمان اسلامي، ارتباطي قوي و انفكاك ناپذير دارد. توجه به پايه‌هاي اخلاقي با رويكرد قرآني به مثابه عاملي مهمّ در تثبيت و ايجاد جامعه مطلوب اسلامي و پايداري تربيت صحيح اجتماعي به‌شمار مي‌آيد و تقوا، عدالت اجتماعي، وحدت و امنيت اجتماعي، مهمّ‌ترين اين پايه‌ها محسوب مي‌شوند. مرحوم علامه طباطبايي از جمله مفسران و حكمايي است كه در انديشه‌هاي تفسيري و فلسفي خويش توجه خاصي به بحث يادشده نموده و معتقد است كه پايه‌هاي اخلاقي از لوازم اعتقادي و عملي در تربيت اجتماعي انسان‌ها به‌شمار مي‌آيد. ايشان جامعه بدون اخلاق و تربيت اجتماعي و جامعه بدون توجه به پايه‌هاي اخلاقي را عامل سُستي و بي‌بنيادي انسان‌ها در عرصه ايمان و عمل نيك شمرده است كه در اين صورت، جامعه رو به انحطاط رفته و فساد و هرج و مرج در آن گسترش مي‌يابد. سعي نگارنده در اين مقاله آن است كه پايه‌هاي اخلاقي تربيت اجتماعي انسان‌ها در قرآن را از ديدگاه علامه طباطبايي ? بررسي كند.

Abstract Islam is a social religion and its individual precepts have a social tone too. It is a characteristic which is used to reform and strengthen the social relationships among people and obtain societyʹs ethical training. Islam does not aim to merely produce a faithful individual, but to establish a religious society whose social relationships are based on the purposes and orders of religion. Such a society is considered a valuable one in which both individual and social prosperities are closely linked and the social training is bound to the social duties and peopleʹs faith. Ethical foundations of the Quran are significant factors in establishing and developing an ideal Islamic society and can be applied in proper social training. Piety, social justice, unity and social security are among these foundations. Allame Tabatabie is one of the exegetes and philosophers who has paid special attention to this theme and believes that these ethical foundations are the necessary theoretical and practical tools to fulfill social training. He considers the society without social and moral foundations a proper background to drive man towards deviation and corruption. In such a society, corruption, chaos and social confusion will spread out. The author tries to display the ethical foundations of a social training found in the Quran from the perspective of Allame Tabatabaie.