تعيين غلظت كشندگي LC5096h نيتريت سديم و تأثير آن بر بافت كبد بچه ماهي سفيد (Rutilus kutum Kamensky, 1901)

نیتریت محصول حد واسط در چرخه طبیعی نیتروژن است كه افزایش غلظت محیطی آن موجبات مرگ و میر ماهیان آب شیرین را فراهم می كند. پس از آزمایش های اولیه محدوده كشندگی این ماده تعیین و سپس جهت تعیین دقیق LC50 تعداد 180 قطعه بچه ماهی سفید با میانگین وزنی 0/8±4/05 گرم، در 6 گروه (5 گروه آزمایشی و گروه شاهد) درمعرض غلظت های 130، 144/5، 161/5، 180، 200 میلی گرم درلیتر، نیتریت سدیم قرار گرفتند. آزمایشات به صورت ساكن (استاتیك) و بر اساس روش استاندارد به مدت 4 شبانه روز (96 ساعت) انجام شد. در مدت اجرای آزمایش اكسیژن محلول، اسیدیته و دمای آب روزانه اندازه گیری و ثبت گردید. میزان متوسط كشندگی (LC50) نیتریت روی بچه ماهیان سفید طی 96 ساعت 146/62 میلی گرم در لیتر، با استفاده از روش آماریی Probit analysis تعیین گردید. طی این بررسی در ماهیان مسموم رفتار غیر طبیعی چون بی قراری، شنا در سطح آب، از دست دادن تعادل دیده شد. به منظور مشاهده تغییرات میكروسكوپی بافت كبد، این بافت در ماهیان در حال مرگ در پایان هر 24 ساعت مورد بررسی قرار گرفت. پس از تثبیت بافت ها در فرمالین 10 درصد، مقاطع بافتی با ضخامت 5 میكرون تهیه و به روش هماتوكسیلین- ائوزین رنگ آمیزی شدند. مهم ترین ضایعات كبد مشاهده شده، خون ریزی ورید مركزی، آتروفی، نكروزه شدن هپاتوسیت، نكروز كانونی مزمن، cloudy swelling (تورم ابری) و حضور ملانین و صفرا بود. نتایج نشان داد كه این ماهی جز ماهیان مقاوم در برابر سم نیتریت بوده و بافت كبد می تواند به عنوان یك بیوماركر شاخص آلودگی نیتریت در این گونه مورد بررسی قرار گیرد.