تاثير تاريخ و تراكم كاشت بر ماده خشك و ظرفيت آنتي‌اكسيداني ريشه گياه دارويي سرخارگل purpurea (L.) Moench Echinacea

Effect of planting date and density on dry matter and antioxidant capacity of purple coneflower Echinacea purpurea (L.) Moench root

با هدف بررسي اثر تاريخ كاشت و تراكم بوته بر ويژگي‌ها، عملكرد ماده خشك، تركيبات فنلي و ظرفيت آنتي‌اكسيداني ريشه گياه دارويي سرخارگل، آزمايشي به ‌‌صورت كرت‌هاي خرد‌شده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه‌ي پژوهشي پژوهشكده ژنتيك و زيست‌فناوري طبرستان، در سال زراعي 92-1391، اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل سه تاريخ كاشت (20 فروردين، 19 ارديبهشت و 18 خرداد در بهار 1392) و سه تراكم بوته (هفت، 10 و 16 بوته در متر مربع) بودند. تراكم بوته با تغيير فاصله بوته‌ها روي رديف اعمال شد. اندازه‌گيري‌ها در زمان گل‌دهي كامل سرخارگل انجام شد. نتايج آزمايش افزايش معني‌دار عمق نفوذ ريشه سرخارگل را در تاريخ كاشت 19 ارديبهشت و تراكم 16 بوته در متر مربع نشان داد. بيش‌ترين حجم و ماده خشك ريشه مربوط به تاريخ كاشت 18 خرداد و تراكم پايين هفت بوته در متر مربع بود در حالي‌كه بيش‌ترين ماده خشك كل بوته (5/130 گرم در بوته) مربوط به گياهان كشت‌شده در تاريخ 20 فروردين و تراكم 10 بوته در متر مربع بود. بيش‌ترين نسبت ماده خشك ريشه به ماده خشك كل و نيز، ماده خشك ريشه به شاخساره در گياهان تاريخ كاشت 18 خرداد با تراكم هفت بوته در متر مربع به‌دست آمد. بيش‌ترين مقدار اسيد شيكوريك (5/19 ميلي‌گرم در گرم ماده خشك) و فنل كل (8/30 ميلي‌گرم گاليگ اسيد در گرم ماده خشك) ريشه مربوط به سرخارگل‌هاي كشت‌شده در تاريخ 19 ارديبهشت و تراكم 16 بوته در متر مربع بود. بيش‌ترين مقدار فلاونوييد كل و ظرفيت آنتي‌اكسيداني ريشه در سرخارگل‌هايي اندازه‌گيري شد كه در بالاترين تراكم و در 18 خرداد ماه كشت شدند. در كل، مي‌توان چنين استنباط كرد كه احتمالاً تاريخ كاشت‌ دير 18 خرداد براي توليد بيش‌تر ماده خشك، محتواي فلاونوييد كل و ظرفيت آنتي‌اكسيداني ريشه‌ و تاريخ كاشت ميانه‌ 19 ارديبهشت براي توليد بيش‌تر اسيد شيكوريك و فنل كل در ريشه‌هاي سرخارگل در شرايط اين آزمايش، مناسب است. هم‌چنين، تراكم پايين هفت بوته در متر مربع منجر به افزايش توليد ماده خشك ريشه و كاهش مقدار اسيد شيكوريك، محتواي فنلي و ظرفيت آنتي‌اكسيداني ريشه سرخارگل‌ها شد.

To find out the effect of planting date and plant density on antioxidant capacity, phenolic compounds, yield dry matter and characteristics of medicinal plant purple coneflower root, a randomized complete block design in split plot arrangement with three replications was conducted in Research Farm of Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University in 2012-2013. Experimental treatments included three planting dates (April 9, May 9 and June 8 2013) and three plant density (7, 10 and 16 plant/m2). Measurements were performed in full bloom stage. Results of experiment showed a significant increment of penetration depth of root in 9 May with a density of 16 plant/m2. The highest root volume and dry matter were related to 8 June and 7 plant/m2. However, the highest total dry matter (130.5 g/plant) was related to the purple conflowers that planted on 9 April with 10 plant/m2. Plants grown on 8 June with a density of 7 plant/m2 resulted to the highest ratio of dry matter root to total and root to shoot. The highest cichoric acid (19.5 mg/ g dry matter) and total phenol (30.8 mg of GAE/ g dry matter) content of root were observed in plants grown in 9 May with a density of 16 plant/m2. The highest amount of total flavoneid and antioxidant capacity of root were measured in coneflower plants that planted in 8 June with a density of 16 plant/m2. In conclusion, it seems that late planting date 8 June in this experiment conditions is suitable for more root dry matter, total flavoneid and antioxidant capacity, while planting dated 9 May was suitable for more cichoric acid and phenollic content in the root of the coneflower plants. In addition, low density of 7 plant/m2 resulted in increase in root dry matter but decrease in cichoric acid and total phenol content as well as antioxidant capacity in conflower roots.