قابل هستي شناسي عرفاني و سلفي (مطالعه موردي ابن عربي و ابن تيميه)

تقابل دو ديدگاه عرفاني و سلفي در حوزه هستي شناسي با تاكيد بر ديدگاه دو صاحب نظر صاحب سبك يعني ابن عربي و ابن تيميه از جهاتي چند حائز اهميت است. تفاوت مباني نظري انديشه ابن عربي به عنوان موسس عرفان نظري و ابن تيميه به عنوان موثرترين شخصيت در تفكر سلفي پيش از اين در پژوهشي مستقل مورد بحث قرار نگرفته است. تاكيد ابن عربي بر وحدت وجود و اينكه تنها مصداق وجود حقيقي، خداوند است و ساير موجودات اعم از مجرد و محسوس در واقع مظهر وجود مطلق هستند، كاملاً در برابر انديشه كثرت گرايانه ابن تيميه قرار دارد كه به نوعي وجود خداوند را محسوس دانسته و ضمن انكار وجود خارجي مجردات، وجود حق تعالي را نيز حس شدني مي داند. تفاوت ديدگاه هستي شناسانه اين دو شخصيت در مباحثي چون نوع نگاه به هستي خداوند، وجود و ماهيت، نظريه اعيان ثابته قابل جستجو است. چنانكه در قلمروهاي ديگري چون انسان شناسي، معرفت شناسي و معادشناسي نيز قابل بررسي و تامل است. پژوهش پيش رو با تكيه بر مهم ترين كتاب هاي اين دو شخصيت و به روش تحليلي، زوايايي از تقابل و تضاد مبنايي اين دو شخصيت كه متعلق به دو مدرسه فكري در جهان اسلام اند را مي نماياند. هر چند عدم امكان جمع بين اين دو ديدگاه از نكات مورد تاكيد اين تحقيق است، تصريح به پيامدهاي اين دو گونه باور و اعتقاد، از اهداف اين تحقيق نيست. گرچه اين امر نيز به طور تلويحي فراچنگ خواننده است.