مهدي باوري در ميان كيسانيه از آغاز تا وفات محمد بن حنفيه

«كيسانيان» به عنوان اولين گروه شيعه كه مصداقي عيني براي موعود احاديث نبوي برگزيدند؛ پيشگامان عنايت به مهدويت در ميان فرقه هاي اسلامي هستند. لذا واكاوي باور به مهدي و مهدويت در ميان آنان، با رويكرد فرايندي، در نگاهي كلان به ارتقاي مباحث و مطالعات تطوري در تاريخ تشيع كمك مي كند. هدف گذاري پژوهش پيش رو، ترسيم جايگاه مهدي باوري در انديشه كيسانيان از آغاز تا وفات محمد بن حنفيه، با استفاده از بقاياي آثار درون گروهي و همچنين كتاب هاي فرقه نگاري و تاريخي مرتبط با موضوع مذكور است. نگارش پيش رو با استفاده از تجزيه و تحليل اطلاعات به دست آمده از قابل قبول ترين نقل هاي تاريخي و بهره گيري از اصول پذيرفته شده در مطالعات فرقه نگاري و تاريخي و همچنين ارائه تحليل هاي عقلاني مستند، به بررسي باور به مهدويت در ميان اين فرقه ازميان رفته، در اين بازه زماني خواهد پرداخت. چنان كه خواهيم گفت مختار اولين شخصيتي است كه محمد بن حنفيه را به عنوان امام شيعيان مطرح ساخت و از او با نام مهدي ياد كرد. اين واژه بعدها با تطوري ملموس رو به رو شده و از معناي لغوي هدايت يافتگي به موعودگرايي ريشه يافته در روايت پيامبر اكرم، گراييد. هرچند نمي توان همه باورهاي بعدي كيسانيان را به اين بازه زماني مربوط دانست؛ در اين دوره، با زمينه سازي طرح ادعاي مهدويت محمد بن حنفيه، تشكيلات مخفي كيسانيه پديد آمد؛ چنان تشكيلاتي كه قتل مختار و بيعت محمد بن حنفيه با عبدالملك بن مروان نيز موجب از ميان رفتن آن نشد.