خوانش ها و مكاتب فلسفه سياسي اسلامي

اين مقاله با مفروض گرفتن اينكه فلسفه اسلامي و فلسفه سياسي اسلامي وجود دارد در پي تبيين اين پرسش است كه فلسفه سياسي اسلامي به چه معني است و چه تلقي هايي از آن وجود دارد و در ذيل اين معاني و تلقي ها، چه مكاتبي در حوزه فلسفه سياسي شكل گرفته اند. در تحليل چيستي و معناي فلسفه سياسي اسلامي، ديدگاه ها و تلقي هاي گوناگوني ارائه شده يا قابل ارائه است، برخي از اين تلقي ها شبيه يا نزديك به هم هستند، برخي نيز در مواردي هم پوشاني دارند يا فقط به يك بعد معطوف هستند. هدف مقاله تاييد يا نقد اينها نيست، بلكه فقط به ارائه تصويري از تلقي ها و برداشت هاي موجود يا ممكن از چيستي فلسفه سياسي اسلامي پرداخته است. ابتدا خوانش هاي فلسفه سياسي اسلامي و سپس مكاتب آن آمده اند. خوانش ها و تلقي هايي كه از فلسفه سياسي اسلامي ارائه شده مربوط به عصر حاضر است و عمدتاً توسط پژوهشگران كنوني فلسفه سياسي مطرح شده يا قابل استنباط است. شايد تا دو دهه قبل نمي توانستيم چنين تلقي هايي را تقسيم بندي كنيم؛ ولي به مدد تلاش محققان و رشد علمي اين حوزه، اين امكان فراهم شد. البته مكاتب و نحله هاي مطرح شده در مقاله، مربوط به فلسفه سياسي قديم يا عمدتاً دوره ميانه در جهان اسلام است و خوانش ها و تقسيم بندي ها مربوط به پژوهشگران امروزي است.