بررسي نحوه توزيع عوامل كاربري اراضي شهري در طرح‌هاي توسعه شهري از منظر عدالت اجتماعي، مطالعه موردي: شهر شاهين‌دژ

Investigating the Distribution of Urban Land Use in Urban Development Projects in Terms of Social Justice, Case Study: Shahindezh City

يكي از مهم‌ترين دغدغه‌هاي برنامه‌ريزان و مديران شهري، نحوه توزيع و تخصيص منابع و خدمات شهري به‌صورت عادلانه در سطح مناطق مختلف شهر برحسب نيازهاي جامعه شهري مي‌باشد. توزيع بهينه خدمات، ارتباط مستقيمي با برنامه‌ريزي كاربري اراضي دارد. موفقيت درعرصه برنامه‌ريزي كاربري اراضي شهري به وجود قوانين و سياست‌هاي كلان مناسب در زمينه نحوه استفاده از زمين و هم‌چنين استفاده از روش‌هاي كارآمد در تهيه واجراي طرح‌هاي شهري و برنامه كاربري زمين دارد. اين مقاله باهدف بررسي نحوه تخصيص و تمركز منابع و خدمات شهري با تاكيد بر رويكرد عدالت‌اجتماعي در نواحي مختلف شهر شاهين‌دژ صورت گرفته است. روش تحقيق تحليلي‌-‌تطبيقي بوده و از تكنيك‌هاي آماري و مدل‌هاي كاربردي شاخص ويليامسون وآنتروپي شانون استفاده‌شده است. يافته‌هاي‌تحقيق نشان مي‌دهدكه اكثر كاربري‌هاي زمين شهري در شاهين‌دژ با سرانه‌هاي استاندارد رايج در كشور فاصله زيادي دارند و برحسب ميزان كمبود فضا مي‌توان به كاربري‌هاي فرهنگي، مذهبي، بهداشتي و غيره اشاره كرد. هم‌چنين يافته‌ها بيانگر توزيع ناعادلانه تعدادي از فعاليت‌ها و خدمات شهري در بين محلات مختلف شهر مي‌باشد. درنهايت بررسي نحوه توزيع فضايي خدمات شهري نشان از تمايل كاربري‌هاي اراضي شهر به سمت تمركز و قطبي شدن در برخي نواحي شهر دارد.

One of the main concerns of city planners and managers is how to fairly distribute and allocate urban resources and services in different areas of cities in proportion to the needs of urban society. Optimum distribution of services are directly related to the planning of land use and the successful planning of urban land use, in turn, depends on how the laws and aropriate policies create and employ efficient methods to provide and implement urban projects as well as land use plans. This study aimed to investigate how the urban resources and services were allocated and concentrated in different areas of Shahindezh city with an emphasis on social justice. The research method was analytical-comparative while using statistical techniques as well as practical models including Williamson index and Shannon Entropy. The findings of this study indicated that the majority of urban land use in Shahindezh was under common standards of the country that according to lack of space, it could be used for cultural, religious, and sanitary purposes. The results also revealed the unfair and unequal distribution of a number of activities and services in different areas of the city. Finally, investigating the spatial distribution of urban services indicated that there was a tendency towards concentration and polarization in land use in some areas of the city.