پديده «برف درياچه اي» و نقش آن در رخداد برف هاي سنگين كرانه جنوب غربي درياي خزر

در اين مطالعه براي اولين بار عوامل موثر در پيدايش پديده برف درياچه اي و اثر آن بر رخداد برف هاي سنگين در حاشيه ي جنوب غربي درياي خزر طي سال هاي 2012 - 1982 مورد سنجش قرار گرفت. بدين منظور با استفاده از آمارهاي بارش روزانه و ارتفاع برف، مجموعاً 7 موج بارش برف سنگين شناسايي و به كمك داده هاي مركز ملي پيش بيني محيطي آمريكا (NCEP/NCAR)، ميادين فشار، دما، ارتفاع ژئوپتانسيلي، مولفه هاي مداري باد و مولفه نصف النهاري باد مطالعه شدند. براي اثبات اثر درياي خزر روي سامانه هاي عبوري، شارهاي سطحي شامل شار گرماي نهان ، شار گرماي محسوس، دماي هواي 2 متري ، ميدان باد 10 متري و داده هاي روزانه ي دماي سطح آب (SST) درياي خزر، استخراج و نقشه هاي مربوط به آن ها و همچنين تفاضل دماي آب وهواي مجاور، طي دوره ي بارش برف رسم و تبيين گرديد. نتايج نشان مي دهند در تمامي موارد زبانه ي توده ي هواي پرفشار با منشا هاي مختلف كه داراي هسته قوي و سرد مي باشند در لايه هاي زيرين وردسپهر از روي سطح خزر عبور كرده و به سواحل جنوب غربي خزر وارد مي شوند. علاوه بر سازوكار ميان مقياس و ديناميك حاكم بر ساختار سامانه هاي ذكر شده، دماي سطح دريا (SST) و به تبع آن ميزان شارهاي سطحي (شار گرماي نهان و شار رطوبت) مبادله شده بين سطح آب و توده ي هواي عبوري، نقش تعيين كننده اي در شدت بارش برف ايفا مي كند. همچنين طول مسير پيمايش توده ي هوا از روي پهنه ي آبي و منشاي توده هواي سطحي نيز روي مقادير كمي بارش موثر مي باشند. در برخي موارد، شكل گيري الگوي بندال در لايه هاي مياني وردسپهر موجب بندآيي سامانه ي بارشي، تداوم انتقال شارهاي سطحي و ماندگاري چندين روزه ي بارش برف در منطقه مي گردد.