بررسي و تحليل رويكرد ذهن گرايي در معرفت شناسي توماس آكوئيناس

اگرچه ذهن گرايي و همچنين انسان مداري را مي توان از جمله شاخصه هاي بارز رهاورد رنسانس و فلسفه غرب پس از آن، به شمار آورد، در همين راستا شايد بتوان اين رويكرد را در افكار كساني همچون سنت توماس كه متقدم بر رنه دكارت فرانسوي و برونوي ايتاليايي بوده اند، نيز يافت. وي كه در فرايند حصول معرفت، تابع نظريه تجريد و انتزاع ارسطو است، پيرو موضع ارسطو در اين باب، جايگاه عقل فعال و منفعل را درون نفس انساني مي داند و قائل به حلول آن در نفس است. آكوئيناس نظريه اشراقي شناخت را نمي پذيرد و اساساً معرفت را امري بشري مي داند. ذهن گرايي كه همانا تاكيد بر سهم فاعل شناسا در حصول شناخت است؛ را مي توان در انديشه اين متكلم و فيلسوف مسيحي قرن سيزدهم، كه خود آغازگر دوره غلبه تفكر عقلي در قرون وسطي است، مشاهده نمود. بدين ترتيب مدعاي اين خامه خيلي دور از واقعيت نيست كه نظام كوژيتوي دكارتي و اي بسا ايدئاليسم استعلايي كانت هم، از اين لحاظ وامدار آكوئيناس بوده باشد.