طرد عيني و ذهني جوانان در ايران

Objective and Subjective Youth Exclusion in Iran

گشوده شدن پنجره جمعيتي جوان متولدان دهه هاي 1360و1370 (نسل پرزايي) به روي جامعه ايران، در شرايط گذار اقتصادي- اجتماعي و در بستر تحولات فرهنگي و سياسي چند دهه اخير، به منزله فرصتي طلايي براي استفاده از پتانسيل رشد موجود درجمعيت جوان براي تحقق اهداف توسعه ملي محسوب مي شود. متاسفانه، فقدان يا ضعف سياست اجتماعي هدفمند، برنامه ريزي بلند مدت و انديشيدن تمهيدات لازم براي نيازهاي رشد، حمايت و تامين رفاه آنان در چرخه زندگي از كودكي تا بزرگسالي كارآمد و مستقل، موجب بروز تهديد ات مختلف عليه قشر (نسل) جوان مذكور و نيز جامعه در حال توسعه ايران گرديده است. در چنين شرايطي، سنجش و ارايه تصويري جامع از وضعيت جوانان در ايران در چارچوب رويكرد نوين و حقوق محور طرد و ادغام اجتماعي مي تواند توجهات لازم را برانگيزد، شناخت وارزيابي دقيقتري از موقعيت و وضعيت اجتماعي - اقتصادي و مسايل جمعيت جوان به دست دهد و راهگشاي سياستگزاران و نهادهاي متولي ساماندهي و مرتبط با امور جوانان باشد. در اين راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسي تجربي وضعيت جوانان درايران، درقالب مفهوم جهاني طرد اجتماعي و عملياتي سازي آن، ميزان طرد و محروميت يا “عدم ادغام اجتماعي” جوانان در نظام اجتماعي (كليت جامعه ) را در دو سطح عيني و ذهني مورد مطالعه قرار داده است. مفهوم طرد عيني در سه بعد 1- محروميت مادي، 2- محروميت از حقوق اجتماعي اساسي و 3- محروميت از ادغام اجتماعي- فرهنگي عملياتي شده است. مفهوم طرد ذهني نيز ناظر بر فاصله بين خواسته ها و انتظارات فرد با وضعيت و شرايط واقعي او مي باشد. نتايج اين پيمايش توصيفي- تبييني كه در سطح ملي و طي سال هاي 93-1391، برروي نمونه اي به حجم 4522 نفر از جوانان 15 تا 29 ساله، از 12 استان كشور -كه به روش نمونه گيري خوشه اي احتمالي چند مرحله اي انتخاب شده بودند- با استفاده از پرسشنامه (استاندارد و بومي سازي شده ) به انجام رسيده، نشان مي دهد قريب نيمي (45 درصد) از پاسخگويانِ جوان، طرد اجتماعي عيني (محروميت چندگانه و مزمن مادي و غيرمادي) را در مسير حيات و كليت زندگي خود، به ميزان قابل ملاحظه اي (ميانگين 34) تجربه كرده اند. نيز حدود نيمي از آنان، با طرد ذهني (احساس بيرون افتادگي و محروميت اجتماعي ) شديد (ميانگين 7/68) همسازند. همچنين، تفاوت هاي موجود بين گروه هاي مختلف جمعيت جوان، درسطوح و ابعاد طرد اجتماعي، مورد تجزيه وتحليل قرارگرفته است .

Opening the "population window" by young people born in 1980s (baby boom) in Iran, as an transitional and changing society over the last decades, has resulted challenges for youth welfare and national development, instead of golden opportunity to benefit them, due to lack of earlier and long term planning and policies to support the young generationʹs needs in life cycle (from childhood to adults). In this context, measurement and providing a comprehensive image of youth situation in Iran, through the new and rights - centered approach named "Social Exclusion/Inclusion" can be useful, as it reveals knowing and assessing youth socio-economic condition and difficulties, moreover, can suggest to policy makers relevant social policies affecting youth affairs. This paper aims to operationalize and apply "social exclusion" to measure Iranian youth deprivations and insufficient social inclusion/integration in social system as objectively and subjectively. Objective social exclusion is operationalized in 3 dimensions: 1- material deprivations 2- lack of basic social rights 3- lack of socio-cultural integration . Subjective social exclusion has been extracted from the gap between youthʹs expectations and real life. This study is a descriptive- explanatory national survey over years 2012 - 2014. The population consisted of 15-29 years old youths. Using the multi-stage cluster sampling method, 4522 participants were selected from 12 provinces .They received the standard - localized questionnaire. Findings revel that near the half of youth(45%) participants have been suffering objective social exclusion (mean score 34 in a 0-100 grading scale ) over their life course & mean score for subjective social exclusion was about 2 times (68.7%) higher than objective one. Therefore, about half of them (49.2%) had the hard sense of subjective exclusion. Observed differences in levels and dimensions of social exclusion between youths in different groups have been analyzed. Keywords: Social Exclusion, Objective Exclusion, Subjective Exclusion, Deprivation, Youth and Iran