منشورهاي شهري؛ بستر تحقق حق شهرنشيني

شهرها اگرچه كانون فرصت هاي اقتصادي و اجتماعي و محمل رشد و توسعه اند؛ اما رشد سريع شهرنشيني طي سده اخير به ويژه در كشورهاي جهان سوم، شهرها را با مشكلات گوناگوني مواجه كرده است. همين امر منجر به طرح مبحث توسعه پايدار شهري شده است. از آن جا كه پايداري شهرها با مصرف متعادل و تخصيص و توزيع عادلانه منابع مرتبط است، تعيين حدود و ثغور حقوق شهرنشينان نيز در طراحي و برنامه ريزي شهر پايدار اهميت مي يابد. تدوين و تصويب منشورهاي شهري راه حلي است كه طي دو دهه اخير در سطوح محلي و بين المللي براي تصريح حقوق شهرنشينان، مورد توجه حكومت هاي محلي و سازمان هاي جامعه مدني قرار گرفته است. در همين راستا، به منظور شناخت و معرفي تجارب جهاني در اين زمينه، تحقيق حاضر به روش اسنادي، پس از واكاوي ادبيات و مباني نظري حق شهرنشيني، ويژگي هاي تدوين و محتواي منشورهاي شهري موجود در جهان را (تا زمان تدوين اين مقاله) به طور منفرد و تطبيقي بررسي و ارايه كرده است. عمده ترين حقوق مورد تاكيد عبارت اند از: برابري و عدم تبعيض، مديريت دموكراتيك شهر، مشاركت سياسي، شفافيت در مديريت، بهره مندي از اطلاعات، حفاظت از گروه هاي آسيب پذير، توسعه پايدار، خدمات شهري، محيط زيست، مسكن، آب، غذا، انرژي، بهداشت و سلامت، كار، آزادي، آموزش، تفريح، فرهنگ و تنوع ميراث فرهنگي، يكپارچگي و انسجام (وظايف)، امنيت، همكاري بين المللي. در پايان، دلالت هايي براي تدوين و اجراي منشورهاي شهري در ايران ارايه شده است.