نقد ادعاي تاثيرپذيري اعتقاد اماميه درباره «ويژگي هاي امامان» از باورهاي ايرانيان باستان

در ميان آموزه هاي اعتقادي شيعه اماميه، آموزه اي با عنوان «ويژگي هاي امامان» وجود دارد كه با باورهاي اعتقادي ايرانيان باستان درباره پادشاهانشان شباهت ظاهري دارد. اين شباهت موجب گشته كه عده اي از مستشرقين ادعاي تاثيرپذيري باورهاي اعتقادي اماميه از باورهاي ايرانيان باستان را مطرح كنند. اين ادعا در مقاله حاضر تبيين و به دلايل چهارگانه ذيل نقد شده است: اولاً: اين شباهت ها، شباهت هايي ظاهري با تفاوت هاي سنخيتي و ماهوي است. ثانياً: برفرض كه تفاوت ماهوي بين دو باور وجود نداشته باشد و ازنظر ماهوي نيز هر دو يكسان باشند، باز اثبات تاثيرپذيري يكي از ديگري ممكن نيست؛ چراكه باورهاي شيعي در رابطه با ويژگي هاي امامان در دهه نخست هجري و قبل از ارتباط مسلمانان با ايرانيان تاسيس شده است. ثالثاً: متون و منابع حامل باورهاي ايرانيان باستان غالباً متوني نامعتبر بوده با اعتبارسنجي هاي علمي امكان اثبات سنديتشان وجود ندارد و نمي توانند مستند ادعاي تاثيرپذيري باورهاي اماميه باشند. رابعاً: تدوين و تاليف بسياري از اين منابع مربوط به سال ها بعد از ورود اسلام به فلات ايران بوده است، بنابراين نه تنها نمي توان ادعاي تاثيرپذيري آموزه هاي اماميه از باورهاي ايرانيان باستان را پذيرفت، بلكه احتمال به عكس بودن آن و تاثيرپذيري باورهاي منتسب به ايرانيان باستان از آموزه هاي اسلامي شيعي، قوي تر خواهد بود.