تحليل ساختار فضايي جمعيت سكونتگاههاي شهري و روستايي (مطالعه موردي: استان زنجان)

از چشم اندازهاي جديد در برنامه ريزي توجه به مسئله فضا و سازمان فضايي است كه نيازمندي ها، ويژگي هاي فضا و اجزاي سازمان فضايي را بررسي مي كند. يكي از اجزاي كليدي سازمان فضايي، جمعيت است. جمعيت يكي از عناصر بنيادي در برنامه هاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي محسوب مي شود، بنابراين شناخت ساختار، ابعاد و گستردگي فضايي آن از ابزارهاي مهم تصميم گيري و برنامه ريزي به شمار مي رود. درك توزيع و پويايي جمعيت در فضا، در برنامه ريزي براي منطقه جغرافيايي كاربرد بسياري مي تواند داشته باشد. لذا با توجه به اهميتي كه سازمان فضايي جمعيت در برنامه ريزي ها دارد، اين پژوهش به تبيين ساختار فضايي توزيع جمعيت در قالب سكونتگاه هاي شهري و روستايي در سطح استان زنجان اختصاص دارد. هدف اصلي پي بردن به وضعيت تعادل و توازن در توزيع فضايي جمعيت استان زنجان است. روش تحقيق در اين پژوهش، توصيفي - تحليلي و نحوه گردآوري اطلاعات به صورت كتابخانه اي - اسنادي است. مدل هاي تجزيه و تحليل سازمان فضايي از جمله مدل رتبه - اندازه، حد اختلاف طبقه اي، طبقه بندي سكونتگاه هاي شهري بر اساس طبقه بندي طرح پايه آمايش سرزمين كشور، مدل مجاورت نزديك ترين همسايگي براي بررسي توزيع فضايي جمعيت در سطح استان زنجان استفاده شده است. نتيجه حاصل از تجزيه و تحليل وضع موجود توزيع فضايي جمعيت در قالب سكونتگاه هاي شهري و روستايي نشان مي دهد كه درست اجرا نشدن برنامه هاي بلندمدت استان اسناد فرادست موجب ايجاد چند قطب رشد و به حاشيه رفتن برخي مناطق گرديده است و موجب به وجود آمدن بي تعادلي هايي با شكاف عميق در ميان سكونتگاه هاي استان و نيز موجب ايجاد تمركز جمعيت و فعاليت نامتوازن در سطح استان شده است.