مطالعه تنوع ژنتيكي ژنوتيپ هاي گندم با استفاده از نشانگرهاي RAPD

به منظور بررسي تنوع ژنتيكي 48 ژنوتيپ گندم، آزمايشي با نشانگرهاي RAPD در آزمايشگاه گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه محقق اردبيلي در سال 1391 اجرا شد. 10 آغازگر از 70 آغازگر ارزيابي شده، الگوهاي نواربندي مناسب توليد كردند. اين آغازگرها در مجموع 73 نوار چندشكل با ميانگين 3/7 نوار به ازاي هر آغازگر توليد كردند. تعداد نوار به ازاي هر آغازگر از 5 نوار براي آغازگر 55 تا 11 نوار براي آغازگر 59 متغير بود. تعداد كل نوارهاي چند شكل حاصل در ژنوتيپ هاي بررسي شده گندم از 7 نوار تا 57 نوار متغير بود، به طوري كه ميانگين تعداد نوار از 7/0 نوار در ’آزادي ‘ تا 7/5 نوار در ’قدس‘ متفاوت بود. براساس شاخص تنوع ژني ني، تنوع چشمگيري بين ژنوتيپ هاي گندم مطالعه شده وجود داشت. از بين آغازگرهاي بررسي شده، آغازگر 30 با توالي CCGGCCTTAG بيشترين (408/0) و آغازگر 18 كمترين (226/0) تنوع را نشان دادند. در تجزيه خوشه اي ارقام براساس فاصله ژنتيكي ني و به روش UPGMA 4 گروه متمايز، قابل تشخيص بودند. در اين گروه بندي، ارقام خارجي در گروه دوم و جدا از ساير ارقام قرار گرفتند. بنابراين، RAPD در جداسازي ارقام خارجي از داخلي موفق تر عمل كرد. در تجزيه به مختصات اصلي، 3 مولفه اصلي اول 71/61 درصد از تغييرات داده ها را توجيه كردند. كم بودن تغييرات توجيه شده توسط 3 مولفه اول، مي تواند ناشي از پراكنش خوب نشانگر هاي بررسي شده و نمونه برداري مناسب آن ها از كل ژنوم باشد.