تاثير عصاره آبي و بقاياي چند گونه علف هرز بر جوانه‌زني و رشد گياهچه گندم

Allelopathic effects of aqueous and residue of different weeds on germination and seedling growth of wheat

به‌منظور بررسي اثرات آللوپاتي گياهان مختلف بر جوانه‌زني و رشد گياهچه هاي گندم، آزمايشي روي گندم (Triticum aestivum L. ) رقم پيشتاز آزمايشي در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار در آزمايشگاه و گلخانه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان در سال 1388 اجرا شد. در اين بررسي اثر عصاره قسمتهاي هوايي 6 گونه گياهي رايج در مزارع و مراتع استان گلستان شامل پير بهار، تلخه، گند جارو، زنجبيل شامي، تاج ريزي و توق در كاهش درصد جوانه‌زني بذر گندم در شرايط آزمايشگاهي تعيين گرديد. شاخص هاي مورد بررسي عبارت بود از درصد جوانه‌زني بذر گندم در زمانهاي مختلف پس از كاشت، وزن خشك اندام هاي هوايي و وزن خشك ريشه گياهچه ها در پايان هر آزمايش. نتايج نشان داد كه اثر عصاره قسمتهاي هوايي توق، تلخه و پير بهار معني‌دار بود و جوانه‌زني بذر گندم را به‌ترتيب 42%، 47% و 20% در مقايسه با شاهد كاهش داد. اثرات آللوپاتي بقايا و عصاره هاي تلخه و تا حد كمتري توق بر جوانه‌زني و رشد گياهچه گندم مشخص بود و باعث كاهش معني دار درصد جوانه‌زني، طول ريشه، طول ساقه و وزن خشك اندام هاي هوايي گندم شد. به طور كلي ريشه هاي گندم در مقايسه با قسمت هاي هوايي حساسيت بيشتري به عصاره ها داشتند. از سوي ديگر اثرات مضر عصاره قسمت هاي هوايي بيش از عصاره هاي ريشه بود. در مجموع نتيجه گرفته شد كه عصاره ها و نيز بقاياي سه گياه مذكور باعث كاهش جوانه‌زني، طول ريشه، طول ساقه و وزن خشك ريشه گياهچه هاي گندم شد و در اين ميان طول وزن خشك ريشه بيشتر از همه تحت تاثير قرار گرفت. بررسي نتايج نشان مي دهد كه عصاره گياه تلخه داراي اثر دگرآسيبي قوي بوده كه اين امر احتمالا مي تواند در توليد علف كشهاي با منشا طبيعي مورد استفاده قرار گيرد.

The allelopathic effects of six weeds including Conyza bonariensis, Acroptilon repens, Artemisia annua, Inula graveolense, Solanum nigrum and Xanthium strumarium on seed germination and seedling growth of wheat was investigated using a complete randomized design with three replication in laboratory and glasshouse of college of agriculture, University of Gorgan in 2009. The result showed that shoot extracts of Xanthium strmarium, Acroptilon repens and Conyza bonariensis significantly reduced germination rate of wheat in 47, 42 and 25 percent, respectively. Also, shoot and root extracts of these three plants reduced coleoptile length, root length, and root dry weight of wheat seedlings. Roots appeared more sensitive than shoots respective to allelopathic effects. Aqueous extracts were more phytotoxic than dried plant extracts and also shoot extracts had higher detrimental effects than root extract. In general, shoot extracts and residue of three plants mentioned, significantly reduced germination, root length, shoot length and root dry weight of wheat seedlings. Therefore, extract of Acroptilon repens might contain numerous growth inhibitors that could be used for the development of biological herbicides.