بررسي اثرات فراكشن‌هاي مختلف و عصاره‌ي دانه گياه عدس الملك (Securigera securidaca) بر سطح سرمي گلوكز، فاكتورهاي خوني و مورفولوژي كبد در موشهاي ديابتي

Investigation of Securigera Securidaca Seeds Extract and Different Fractions on Serum Glucose, Blood Factors and Liver Morphology in Diabetic Animals

مقدمه: دانه‌ي گياه عدس‌الملك (Securigera securidaca) را در طب سنتي ايران به عنوان كاهنده‌ي قند خون تجويز مي‌كنند. در اين مطالعه، اثر خوراكي عصاره‌ي تام دانه و فراكشنهاي آن روي موش سوري و صحرايي ديابتي شده با تزريق صفاقي استرپتوزوسين (200 ميليگرم/كيلوكرم) بررسي شد. مواد و روش‌ها: در بررسي حاد، موش‌هاي سوري، دوزهاي مختلف عصاره‌ي تام دانه، فراكشن‌هاي كلروفرمي، متانولي، مخلوط فركشن‌ها، گلي‌بن‌كلاميد (10 ميلي‌گرم/كيلوگرم) و نرمال سالين را به صورت خوراكي دريافت كردند. قند خون قبل از گاواژ و ?، ? و ? ساعت پس از آن اندازه‌گيري شد. در بررسي تحت حاد، موش‌هاي صحرايي، دو بار در روز و به مدت دو هفته 500 ميلي‌گرم/كيلوگرم مخلوط فراكشن‌هاي متانولي و كلروفرمي با نسبت 30: 70، انسولين NPH : رگولار به نسبت 30:70، گلي بن كلاميد و نرمال سالين را به صورت خوراكي گرفتند. قند خون قبل و در فواصل يك و دو هفته بعد اندازه‌گيري شد. در انتهاي دو هفته، فاكتورهاي خوني و بافت شناسي كبد بررسي شدند. يافته‌ها: بررسي مرحله حاد نشان داد فراكشن كلروفرمي، قند خون را طي 1 ساعت و فراكشن متانولي و مخلوط فراكشن‌ها پس از 4 ساعت قند را پايين مي‌آورند. در بررسي تحت حاد، هيچ‌گونه كاهش قند و تفاوت معني‌داري در فاكتورهاي خوني پس از تجويز فراكشن‌ها مشاهده نشد. آسيب سلول‌هاي كبدي در گروه گيرنده‌ي مخلوط فراكشن‌ها كمتر از گروه‌هاي دريافت‌كننده‌ي انسولين و گلي بن كلاميد بود. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد دانه‌ي گياه عدس الملك مي‌تواند قند خون را به صورت حاد، با مكانيسمي مشابه انسولين، كاهش دهد.

Introduction: Securigera securidaca seed is used as a hypoglycemic agent in Iranian folk medicine. In this study, potential effect of oral administration of whole seed extract its fractions were investigated on Streptozosin diabetic mice and rats (200 mg/kg, ip). Materials and Methods: In acute study, diabetic mice were received different doses of whole seed extract, its fractions including chloroform, methanol, or mixture of chloroform and methanol, along with glibenclamide (10 mg/kg) and normal saline, by gavage. Blood glucose levels were assessed at baseline and again during 1, 2 and 4 h after gavage. Diabetic rats were received a mixture of chloroform and methanol fraction (30:70) in a dose 500 mg/kg, along with regular and NPH Insulin (30:70), glibenclamide and normal saline, by gavage, two times a day for two weeks. Blood glucose levels were measured at baseline and again after one and two weeks. Blood biochemical measures and liver histology examination were done after two weeks. Results: Acute study showed that chloroform fraction reduced blood glucose level after 1 h wherease methanol fraction and mixture of fractions decreased blood glucose levels toward a normal range, after 4 h. In sub-acute study, no significant change was not observed in blood glucose and biochemical parameters, after administration of fractions. Compared to rats received mixture of fractions, liver cells destruction was lower in groups receiving insulin and glibenclamide. Conclusion: Acute dose of S. securidaca seed could reduce blood glucose by similar mechanism as insulin.