پديد آورندگان :
عليزاده، مريم نويسنده دانشجوي دكتري آبياري و زهكشي، گروه مهندسي آب، دانشكده آب و خاك، دانشگاه زابل. , , افراسياب، پيمان نويسنده دانشيار گروه مهندسي آب، دانشكده آب و خاك، دانشگاه زابل. , , يزداني، محمدرضا نويسنده استاديار پژوهش موسسه تحقيقات برنج كشور. , , لياقت ، عبدالمجيد نويسنده استاد گروه مهندسي آبياري و آباداني، پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران (كرج). , , دلبري، معصومه نويسنده دانشيار گروه مهندسي آب، دانشكده آب و خاك، دانشگاه زابل. ,
كليدواژه :
Rice husk drain envelope , Surface drainage , Water table , زهكش سطحي , پوسته برنج , سطح ايستابي
چكيده فارسي :
كشت دوم در اراضي شاليزاري داراي مزيت‌هاي اقتصادي ناشي از توليد محصولات كشاورزي (كلزا، باقلا، سير، تريتيكاله، سويا و...)، آماده‌سازي بستر شاليزار براي برداشت مكانيزه محصول، تقويت اقتصاد خانوار كشاورزان برنج‌كار، افزايش انگيزه كشاورزان به ماندن در روستا است. به دليل عدم قابليت زهكش‌هاي سطحي در تخليه سريع آب از منطقه ريشه، شرايط مناسب براي كشت دوم در اراضي شاليزاري فراهم نشده كه مي‌توان با ايجاد سامانه‌هاي زهكشي زيرزميني، علاوه بر ايجاد شرايط مناسب براي كاشت، داشت و برداشت برنج، امكان كشت محصولاتي غير از برنج را در فصول مرطوب فراهم نمود. اين پژوهش براي تعيين فاصله و عمق مناسب زهكش‌هاي زيرزميني در اراضي شاليزاري به‌منظور فراهم كردن شرايط مناسب براي كشت دوم، در 5/1 هكتار از اراضي شاليزاري موسسه تحقيقات برنج كشور در استان گيلان در سال زراعي 1393 به انجام رسيد. تيمارهاي مورد آزمايش شامل L7.5D0.8، L10D0.8، L15D0.8، L7.5D1، L10D1 و L15D1، زهكش سطحي، و شاهد (بدون زهكشي) بود. طول كليه خطوط 40 متر و جنس لوله ها پي‌وي‌سي موج دار با قطر 125 ميلي متر است. از پوسته برنج به-عنوان پوشش اطراف لوله هاي زهكش استفاده شد. نتايج نشان داد كه زهكش هاي زيرزميني با فاصله 15 متر نتوانسته‌اند عمق سطح ايستابي را به حد قابل قبولي پايين بياورند و فقط قادر بودند شرايط را براي كشت گياهاني نظير شويد، جعفري، شاهي، تره (كه عمق توسعه ريشه كمي دارند) فراهم كنند. همچنين، زهكش هاي سطحي باعث كاهش 22 درصد در ميزان آب مازاد خاك نسبت به شاهد شد. در نهايت نتايج نشان داد كه براي فراهم كردن شرايط مناسب براي كشت گياهاني نظير كلزا و باقلا، زهكش هاي زيرزميني با فواصل 5/7 و 10 متر مناسب است كه با توجه به زهكشي بيش از حد در فاصله زهكش 5/7 متر، زهكش هاي زيرزميني با فاصله 10 متر به‌عنوان فاصله مناسب در مرحله زهكشي به منظور كشت دوم انتخاب شد و با توجه به عدم معني داري تفاوت سطح ايستابي بين تيمار هاي L10D1 و L10D0.8، زهكش هاي زيرزميني با عمق 8/0 متر مناسب تشخيص داده شد.
چكيده لاتين :
A second crop in paddy fields has economic advantages resulting from the production of crops (canola, beans, garlic, triticale, soybean, etc.), dry rice bed for mechanized harvesting, strengthening the economy of farmers’ families, increase the incentive for farmers to stay in the village, etc. Due to the inability of the existing surface drainage systems in rapid depletion of water from the root zone, conditions for planting a second crop in paddy fields is not suitable. This can be provided by installing subsurface drainage systems, which, in addition to creating more favorable conditions for planting and harvesting rice, allows cultivation of other crops in the wet season. This research was conducted to determine the appropriate space and depth of subsurface drainage in paddy fields in order to provide favorable conditions for planting a second crop. The experiment was laid out in one and a half hectares of paddy fields at Rice Research Institute of Iran in Guilan province, in 2014. Drainage treatments included: six conventional subsurface drainage systems with rice husk envelope including drainage system with different drain depth and spacing L7.5 D0.8, L10 D0.8, and L15 D0.8, L7.5 D1, L10 D1, and L15 D1, surface drainage, and the control (without drainage). All lines were 40 meters long and made of PVC corrugated pipes with a diameter of 125 mm. Rice husk was used as a covering around the pipe drain. The results showed that subsurface drainage spacing of 15 m had failed to lower the water table depth to an acceptable level and provided the conditions only for the cultivation of shallow-rooted plants such as dill, parsley, and leeks. Also, surface drainage could reduce the excess water in the soil by 22% compared to control. To provide suitable conditions for the cultivation of second crops such as canola and beans, subsurface drainage spacing of 7.5 and 10 m seemed effective. However, to avoid excessive drainages by 7.5 m spacing, subsurface drainage spacing of 10 m was selected as the best space at drainages stage, for a second crop. Furthermore, due to the lack of significant differences in water table depth between treatments L10D1 and L10D0.8, they were identified as suitable drainage systems at 0.8 m depth.
