شرح دو بيت از حافظ در آثار عرفاني امام خميني(س)

Explanation of a Couplet by Hafiz in Imam Khomeiniʹs Mystical Works

اشعار خواجه حافظ شيرازي پس از او، همواره مورد استناد و استشهاد مولفان عرفان، چه نظري و چه عملي، قرار مي گرفته است؛ از‌جمله در آثار عرفاني امام خميني. در اين مقاله دو بيت حافظ در آثار امام خميني و چگونگي استناد و استشهاد ايشان بدان ها، پس از بيان معناي كلي آن ها، بررسي شده است؛ يكي بيت: «عنقا شكار كس نشود...» و ديگري: «پير ما گفت خطا بر قلم صنع نرفت...». بيت نخست از ابيات معروف در مبحث ناممكن بودن اكتناه ذات اقدس در باب معرفت به حق تعالي است كه امام به تناسب آن را در لابه لاي مباحث خويش جاي داده است. بيت دوم كه از ابيات بحث‌برانگيز در مبحث كلامي دخول شرّ در آفرينش است و به جهت ايهام موجود در آن به گونه هاي مختلف تفسير شده، توسط امام خميني با استفاده از توحيد افعالي به گونه اي مورد استناد قرار گرفته است كه ايهام آن گشوده بلكه در آن ايهامي ديده نمي شود.

Hafizʹs poems, after his death, have been used by theoretical and practical mystic writers, including Imam Khomeini. The present paper is an attempt to study the way Imam Khomeini refers to two couplets by Hafiz. These couplets are; “ The anqa is the prey of none , up pluck thy snare… For, here ever, in the hand of the snare , is wind.” and “ Said our pir ( master) : under Creator’s pen , pass the no error , on his ( the pir’ s ) pure sight , error covering , afarin ( Bravoo) be . The first couplet is about knowledge of the Essence of the Sacred Truth of the Truth which has been discussed by Imam Khomeini. The second couplet which is a controversial one in theological discussions of creation and has been interpreted in different ways due to its opacity has been interpreted in different ways. Imam has referred to it in his discussion of practical monotheism. He has used it in a way that there is no opacity in it.