تفسير عرفاني ملاقات خضر(ع) و موسي(ع)

Mystical Interpretation of Meeting between Khezr and Moses

داستان ملاقات موسي با يكي از بندگان خاص خداوند يكي از شگفت‌انگيزترين داستان هاي قرآني است كه بستر مناسبي براي عرفاي مسلمان و تاويلات باطن گرايانه ايشان ايجاد كرده است. به منظور تحقق نگاه عرفاني به اين داستان دو رويكرد مي توان داشت. در رويكرد نخست جنبه هاي سلوكي و عملي داستان محور توجه قرار مي گيرد و در رويكرد دوم مي توان در صدد تاويل و تطبيق اجزاي مختلف داستان به صورت انفسي و گاه آفاقي برآمد. مقاله حاضر به رويكرد نخستِ مي پردازد و سعي مي شود كه در آن مدعيات مسطور در تاويلات مختلف با سياق داستان و ساير عبارات قرآني مقايسه شود و مورد تدقيق قرار گيرد. همچنين به ديگر جنبه هاي عرفاني داستان و بهره هاي سلوكي از آن همچون تطبيق مراحل سه گانه سفر با مراحل سه گانه توحيد، ادب بندگي دربرابر خداوند، ترك انانيت، طلب و توجه به مقامات باطني حتي براي پيامبران و... توجه شود و به استفاده هاي سلوكي از داستان منحصر نشود.

The story of meeting between Moses and one of Godʹs special servants is one of the most astonishing anecdotes of the Quran that has prepared the grounds for Muslim mystics and their esoteric interpretations. One may have two approaches to this story to realize mystical attitude. In the first approach, the wayfaring and practical aspects of the story are the focus of attention. In the second approach, one can interpret and adjust the elements of the story through objective and at time subjective approaches. The present paper is an attempt to follow the first approach to compare the contentions inherent in different interpretations with the trend of the story and other Quranic phrases. Also other mystical aspects of the story and its wayfaring advantages such as adjustment of the three stages of the journey with three stages of monotheism, manners of servitude to God and discarding selfishness as well as attention to esoteric positions, even for the prophets, are also discussed.