تأثير نانوذرات ليپيدي جامد حاوي اسانس آويشن شيرازي (Zataria multiflora Boiss.) بر بازدارندگي از رشد عوامل بيماري‌زاي قارچي Alternaria solani، Rhizoctonia solani و Rhizopus stolonifer

Effects of solid lipid nanoparticle (SLN) containing Zataria multiflora Boiss. essential oil on the inhibitory growth of Alternaria solani, Rhizoctonia solani and Rhizopus Stolonifer

به‌منظور مرتفع كردن مشكلات استفاده از اسانس آویشن شیرازی (Zataria multiflora Boiss.) (ناپایداری، تبخیر و تجزیه در مقابل شرایط محیطی و شیمیایی (نور، اكسیژن، رطوبت، pH)) و افزایش كارایی آن در كنترل عوامل قارچی بیماری‌زای Alternaria solani، Rhizoctonia solani و Rhizopus stolonifer از سیستم حامل نانوذرات لیپیدی جامد (Solid Lipid Nanoparticle) استفاده شد. این تحقیق در مركز تحقیقات نانوفناوری دانشكده داروسازی دانشگاه علوم پزشكی مشهد و گروه علوم باغبانی دانشكده كشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در شرایط آزمایشگاهی اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاكتوریل در قالب طرح كاملاً تصادفی در سه تكرار به روش اختلاط اسانس و نانوذرات لیپیدی جامد حاوی اسانس با محیط كشت دكستروز آگار (Potato dextrose agar) با چهار غلظت 20، 50، 100 و 200 میكرولیتر بر لیتر بود. نانوذرات لیپیدی جامد حاوی اسانس با استفاده از روش امواج فراصوت تهیه شد. نتایج نشان داد كه اندازه نانوذرات لیپیدی جامد حاوی اسانس كمتر از 200 نانومتر، شاخص پراكندگی 483/0، پتانسیل زتا 6/42- میلی‌ولت و شكل ذرات نیز كروی بود. نتایج نشان داد كه حداقل غلظت بازدارندگی (Minimum Inhibitory Concentration) برای فرم اسانس آزاد برای تمامی جدایه‌های قارچی مورد آزمایش 200 (میكرولیتر بر لیتر) و حداقل غلظت بازدارندگی نانوذرات لیپیدی جامد حاوی اسانس برای گونه‌های R. solani و Rh. stolonifer 50 میكرولیتر بر لیتر و برای A. solani 100 میكرولیتر بر لیتر بود، كه نشان‌دهنده تأثیر بهتر نانوذرات حاوی اسانس نسبت به فرم اسانس آزاد بر بازداری از رشد عوامل بیماری‌زای قارچی می‌باشد. نتایج این آزمایش نشان داد كه نانوذرات لیپیدی جامد می‌توانند حامل‌های مناسبی برای اسانس آویشن شیرازی باشند.

In the present study, solid lipid nanoparticles (SLNs) were used as carriers of essential oil to overcome the problem of essential oil use (evaporation and degradation of some active components in the presence of air, light, moisture, and high temperatures) and increase the essential oil efficiency for controlling Alternaria solani, Rhizoctonia solani and Rhizopus stolonifer. This experiment was tested in vitro on PDA in Nanotechnology Research Center, School of Pharmacy, University of Medical Sciences of Mashhad and Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad. The study was conducted in a completely randomized design (CRD) whit three replications. Solid lipid nanoparticles containing essential oil at four concentrations of 20, 50, 100, and 200 ml per liter were applied on the potato dextrose agar medium. SLN containing Zataria multiflora Boiss. essential oil (ZM-SLN) were prepared by high shear homogenization and ultra sound method. The size of SLNs containing essential oil was less than 200 nm, and PdI and ZP were calculated to be 0.483 and -42.6 mv, respectively. The SLNs were spherical in shape. According to the obtained results, the minimum inhibitory concentration of the essential oil for all three fungi was 200 μlL-1. However, the minimum inhibitory concentration of SLN-ZM for Rh. stolonifer and R. solani was 50μlL-1, and for A. solani, it was calculated to be 100μlL-1. Our results clearly showed that SLNs could be suitable carriers for the Zataria multiflora essential oil.