ميزان جذب عناصر در بادرنجبويه (Melissa officinalis L.) تحت تأثير دو گونه قارچ آربسكولار، قارچ شبه‌ ميكوريزا و ورمي‌كمپوست

Elements uptake in Balm (Melissa officinalis L.) under the effect of mycorrhiza and Piriformospora indica and vermicompost

به‌منظور بررسی اثر كودهای میكوریزا (Glomus mosseae و G. intraradieces)، شبه‌ میكوریزا (Piriformospora indica) و ورمی‌كمپوست بر برخی از عناصر بادرنجبویه (Melissa officinalis L.)، آزمایشی به‌صورت فاكتوریل در قالب بلوك‌های كامل تصادفی در 3 تكرار در مجتمع تحقیقات البرز، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع كشور در سال 1391 اجرا شد. تیمارهای مورد استفاده شامل كاربرد ورمی‌كمپوست در 3 سطح (صفر، 5 و 10 تن در هكتار) و تلقیح نشاء با كودهای زیستی در 4 سطح (بدون تلقیح، تلقیح با میكوریزا، تلقیح با شبه‌میكوریزا و تلقیح با میكوریزا+ شبه‌میكوریزا) بودند. نتایج نشان داد كه اثر ورمی‌كمپوست و كود زیستی بر پتاسیم، فسفر، كلسیم، منیزیم، آهن، روی، منگنز و مس در سطح 1% معنی‌دار بود. اثر ورمی‌كمپوست بر میزان آهن جذبی در سطح 1% معنی‌دار بود. تجزیه واریانس اثر متقابل تیمارها بر عناصر فسفر، كلسیم، منیزیم، آهن، روی، منگنز و مس در سطح 1% معنی‌دار نشان داد. مقایسه میانگین‌ اثرات ساده نشان داد كه در تیمار مصرف 10 تن در هكتار ورمی‌كمپوست مقدار نیتروژن (83/2%) و پتاسیم (66/1%) بادرنجبویه بیشترین بود. بیشترین مقدار فسفر این گیاه (53/0%) متعلق به تیمار مصرف مایكوریزا بود. مقایسه میانگین اثر متقابل تیمارها نشان داد كه بادرنجبویه با مصرف مایكوریزا به همراه 10 تن در هكتار ورمی‌كمپوست بیشترین میزان فسفر را داشت. حداكثر كلسیم (77/0%) در تیمار مصرف 5 تن ورمی‌كمپوست×عدم مصرف كود زیستی مشاهده شد. حداكثر منیزیم (6/0%) را تیمارهای عدم مصرف ورمی‌كمپوست×مایكوریزا و 10 تن ورمی‌كمپوست×مایكوریزا داشتند. بیشترین مقدار آهن (ppm 2/925) را تیمار 5 تن ورمی‌كمپوست×مایكوریزا نشان داد. نتایج این تحقیق نشان داد كه استفاده از مایكوریزا و 10 تن در هكتار ورمی‌كمپوست و یا مایكوریزا به همراه 5 تن كود ورمی‌كمپوست موجب افزایش جذب بیشتر عناصر در گیاه دارویی بادرنجبویه شد.

In order to investigate the effect of vermicompost, mycorrhiza and semimycorrhiza(Piriformospora indica) on some micro and macro elements of Balm (Melissa officinalis L.), this experiment was conducted in the Alborz research station, Research Institute of Forests and Rangelands, Karaj, Iran, in 2012. The experiment was conducted as factorial in a randomized complete blocks design with three replications. Factors included vermicompost at three levels (0, 5 and 10 t/ha), and inoculation with biofertilizers at four levels (control, inoculation with Glomus mosseae+G. intraradices, Piriformospora indica, and Glomus mosseae+G. intraradices+Piriformospora indica). Results indicated that vermicompost and biofertilizer significantly affected the content of potassium, phosphorus, calcium, magnesium, iron, zinc, manganese and cooper (p<0.01). Moreover, vermicompost application significantly affected nitrogen content at pp<0.01). According to mean comparisons of simple effects, the highest content of nitrogen (2.83%) and potassium (1.66%) was obtained from application of 10 t/ha vermicompost. The highest content of phosphorus (0.53%) belonged to the use of mycorrhiza (Glomus mosseae+G. intraradices). Mean comparisons of the interaction effects indicated that the highest content of phosphorus was obtained from application of 10 t/ha vermicompost×mycorrhiza (Glomus mosseae+G. intraradices). The highest content of calcium (0.77%) was obtained from 5ton/ha vermicompost × non-inoculation. The highest content of magnesium (0.6%) was obtained from the treatments of no vermicompost × mycorrhiza (Glomus mosseae+G. intraradices) and 10 t/ha vermicompost×mycorrhiza (Glomus mosseae+G. intraradices). The highest amount of iron (925.6ppm) was obtained from the treatment of 5 t/ha vermicompost × mycorrhiza (Glomus mosseae+G. intraradices). Results indicated that the use ofmycorrhizae and  vermicompost could increase the uptake of most elements in the study species.