تأثير نانو كلات آهن بر كمّيت و كيفيت اسانس‌ گل‌محمدي (Rosa damascena Mill.)

Effect of nano chelated iron on essential oil percentage and essential oil compounds of Rosa damascena Mill.

این آزمایش در سال 92-1391 در مجتمع تحقیقاتی البرز- كرج (مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع كشور) با استفاده از بلوك‌های كامل تصادفی با سه تكرار بر روی گل‌محمدی اجرا شد. تیمارها شامل كود نانو كلات آهن در 6 سطح (صفر (شاهد)، 1 بار محلول‌پاشی (4 گرم بر بوته)، 2 بار محلول‌پاشی (8 گرم بر بوته)، 3 بار محلول‌پاشی (12 گرم بر بوته)، مصرف 8 گرم بر بوته در خاك (1 بار) و مصرف 12 گرم بر بوته در خاك (1 بار) بودند. محلول‌پاشی‌های نوبت اول همزمان با غنچه‌دهی، نوبت دوم و سوم به‌ترتیب 10 و 20 روز بعد انجام شد. مصرف در خاك نیز همزمان با غنچه‌دهی و همراه با آبیاری بود. نمونه‌ها به مدت 3 ساعت با دستگاه كلونجر و به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شدند. درصد و نوع تركیب‌های تشكیل‌دهنده اسانس مرحله اول اسانس‌گیری (اسانس گل‌های تازه) با استفاده از GC و GC/MS تعیین و شناسایی گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد كه تیمارهای اعمال شده بر درصد اسانس گل، درصد سیترونلول، نونادكان، هگزادكانول، ایكوزان، هنی‌كوزان، دوكوزان، تری‌كوزان و تتراكوزان گل تازه در سطح احتمال 1% اثر معنی‌دار داشت. نتایج مقایسه میانگین تیمارها نشان داد كه درصد اسانس گل تازه در تیمار 3 بار محلول‌پاشی با میانگین 071/0% بیشتر از 1 بار محلول‌پاشی (061/0%) و مصرف 12 گرم بر بوته (051/0%) و سایر تیمارها بود. تركیب سیترونلول در تیمار 1 بار محلول‌پاشی با میانگین 17/6% بیشترین و در تیمار شاهد با میانگین 36/0% كمترین مقدار بود. همچنین مشاهده شد كه با مصرف 12 گرم كلات آهن در خاك، بیشترین هنی‌كوزان با میانگین 77/33% بدست آمد. نتایج همبستگی درصد اسانس‌ها نشان داد كه بین درصد اسانس گل تازه با ماندگاری اسانس در یخچال و نیز گل خشك شده در سایه رابطه مثبت معنی‌دار وجود داشت. همچنین مشاهده شد كه سیترونلول با هگزادكانول (*82/0- =r) همبستگی منفی معنی‌دار داشت. نتایج نشان داد كه با استفاده از روش مصرف كودها می‌توان در درصد اسانس و نوع تركیب‌های اسانس گل‌محمدی تغییراتی بوجود آورد و تا حدودی نسبت به تولید گل با اهداف خاص اقدام كرد.

This research was conductedon Rosa damascena Mill. in a randomized complete block design with three replications in the Alborz research station during 2012-2013. Treatments included nano chelated iron fertilizer at six levels: (0 (control), two times foliar spray (8g/plant), three times foliar spray (12g/plant), one time soil application (8g/plant), one time soil application (12 g/plant). The first foliar spray was done at blossoming stage. The second and third applications were 10 and 20 days after blossoming. Soil application was at blossoming stage accompanied by irrigation. The essential oil of samples was extracted by Clevenger and water distillation method for three hours. GC and GC/MS were used to determine the percentage and essential oil compounds of fresh flowers. According to the results of variance analysis, significant differences were found for the essential oil percentage, citronellol, icosane, octadecanol, Henicosane, Tricosane, Tetrosane, geraniol, and Tridane (p<0.01). Mean comparison of treatments indicated that the essential oil percentage of fresh flowers by three-times foliar spray (0.071%) was more than that of one time foliar spray (0.061%) and one time soil application (12 g/plant) (0.051%) and other treatments. The highest Citronellol was obtained in one-time foliar spray (1.17%) and the lowest in control treatment (0.36%). In addition, the highest tricosane (33.77%) was obtained from the use of 12g chelated iron in soil. The results of correlation analysis showed that there was a significant positive correlation between essential oil percentage of fresh flower and essential oil stability at refrigerator as well as dried flower at shadow. A significant negative correlation was also found between citronellol and ecosane. Results indicated that fertilizers could affect the percentage and compounds of essential oil in Rosa damascene.