رابطه‌ي قاعده‌ي احسان با فعاليت امدادگران داوطلب در بلايا

The relationship between the Ihsan rule and volunteer aid in disasters and accidents

بلایا، سوانح و حوادث كه معمولاً به‌طور ناگهانی و بدون پیش‌بینی رخ می‌دهند، همواره باعث مرگ و میر میلیون‌‌ها انسان در سراسر جهان می‌شوند. در چنین مواردی، علاوه بر كادرهای درمانی تخصصی و عمومی، نیروهای داوطلبی كه بسیاری از آنان فاقد آموزش‌های لازم هستند، برای خدمت به آسیب‌دیدگان و نجات آنان وارد صحنه­ی حادثه می‌شوند. در سال‌های اخیر، نگرانی از پیگرد قانونی افرادی كه به شكل داوطلبانه در امدارسانی شركت می‌كنند و فعالیت آن‌ها منجر به آسیب به مصدومان شده، مورد توجه قرار گرفته است. هدف این مطالعه، بررسی این موضوع است كه آیا می‌توان با استفاده از «قاعده‌ی فقهی احسان»، امدادگران در بلایا را از آسیب‌های احتمالی كه ممكن است در هنگام امدادرسانی ناخواسته و ناآگاهانه به قربانیان وارد می‌كنند، مبری دانست؟ این پژوهش، یك مطالعه‌ی مروری است كه با استفاده از مقالات موجود در بانك‌های اطلاعاتی SID، Magiran، Google Scholar و Pubmed انجام گرفته است. بر اساس این مطالعه، قاعده‌ی احسان نمی‌تواند به‌طور مطلق و فراگیر، رافع ضمان برای نیروهای امدادگر در بلایا و حوادث باشد؛ زیرا اگرچه قاعده‌ی احسان مبتنی بر انگیزه و نیت خیرخواهانه و عدم دریافت هرگونه دستمزد و پاداش است، اما هم­زمان باید عمل فرد احسان‌كننده همیشه از سوی اهل فن - به‌جز موارد اضطراری-، معقول و موجه بوده و احتمال آسیب رساندن به فرد مصدوم، بیش از نفع رساندن به وی، نباشد. بنابراین، استفاده از قاعده‌ی احسان برای نیروهای امدادگر در بلایا و حوادث، زمانی مقبول و امكان‌پذیر خواهد بود كه دو شرط زیر محقق شوند: آموزش‌های اولیه برای كمك و امدادرسانی به مصدومان بلایا و تصادفات كه از علل مرگ در كشور ما هستند باید برای تمامی شاغلین حرفه­ی پزشكی الزامی شود. اعزام افراد داوطلب در قالب انجمن‌ها یا گروه‌های علمی خاص صورت پذیرد و این سازمان‌ها، این افراد را آموزش و سازمان­دهی نموده تا در هنگام بلایا، افراد داوطلب بر اساس دستورالعمل‌های این سازمان‌ها در امدادرسانی شركت كنند.

Disasters and accidents usually occur unexpectedly and without warning, and frequently cause the deaths of millions of people all over the world. In addition to general and specialized medical staff, volunteers, many of whom lack the necessary training for providing care to victims, enter the scene. In recent years, there has been rising concern about prosecution of volunteers who participate in relief operations due to the possibility of harm to victims. The aim of this study was to investigate the application of the "Ihsan rule" to liabilities resulting from unintentional and uninformed actions of volunteers who operate during disaster relief. This was a review study conducted through examination of related articles on SID, Magiran, Google Scholar and Pubmed. The results showed that the Ihsan rule cannot absolutely and ubiquitously eliminate the liability of volunteers who participate in relief operations after disasters and accidents. The reason is that although the rule recognizes benevolent motives, good intentions and non-anticipation of monetary compensation, volunteer aid should be approved by experts, and the possibility of harming the injured should not exceed the expected benefits. Consequently, volunteer acts in disasters and accidents are acceptable if: Basic training and education is provided to all employees of the medical profession who may volunteer for relief operations after disasters and accidents. Volunteer deployment is executed in the form of committees or specific scientific groups that will organize and train members so that they will perform relief operations according to the guidelines of these institutions.