جايگاه ونسبت ميان تصوف و شريعت در انديشه شيخ احمد سرهندي

Status of and Relationship between Sufism and Sharia Law in View of Sheikh Ahmad Sirhindi

يكي از پرسش‌هاي عارفان مسلمان جايگاه تصوف در شريعت اسلام است.ايشان از آغاز شكل‌گيري تصوفبخش‌هايي از كتاب‌هاي خود را به بازشناسي پيوند ميان شريعت و طريقت و اثبات اينكه خاستگاه طريقت و آموزه‌هاي صوفيانه، قرآن و رواياتاست اختصاص دادند. نقطه اشتراك بسياري از اين صوفيان اينباور بود كه شريعت پوسته و ظاهر دين است، درحالي‌كه طريقت مغز و باطن آن است. احمد سرهندي، نيز به اين مسيله پرداخته است. او بر ضرورت پيروي از دين و پرهيز از هرگونه بدعت در دين تاكيد دارد. درعين‌حال، به باور وي، سيروسلوك عارفانه بخشي از دين‌داري است كه مي‌توان به‌واسطه آن به ناتوان ساختن و واسازي نفس پرداخت. پس از « مقام ولايت» كه واپسين گذار سلوك صوفيانه است، مقام ديگري وجود دارد كه وي آن را «مقام نبوت» مي‌نامد. اين مقام پس از سير نزولي سالك به‌دست مي‌آيد و در آن عارف به انجام احكام شرعي و عبادت‌ها نيازمند مي‌گردد. به باور سرهندي، اگر مشايخ صوفيه مي‌توانستند خود را از چنبر مقام ولايت كه ويژگي‌هايش سكر و شطح و باور به اتحاد و حلول و وحدت وجود است برهانند، درمي‌يافتند كه فرجام سلوك، بازگشت به مقام نبوت است كه مبرا از هرگونه باور به توحيد وجودي، سخنان شطح‌آميز و بي‌توجهي به اركان شريعت است.

The status of Sufism in Sharia law has always been one key question for the Muslim scholars. Ever since the foundation of the school of Sufism, Sheikh Ahmad Sirhindi has allocated parts of his books on reintroduction of the relationship between Sharia law and Sufism, and on proving the fact that Sufism and Sufi instructions come from the Holy Quran and the traditions. The common point held by the majority of the Sufi thinkers was this that Sharia is the outer appearance of the religion, while Sufi order is the core of the religion. Ahmad Sirhindi, too, has reviewed this line of thought. He stressed on the need for following the religious order and avoiding any innovation in the religion. At the same time, according to him, theosophical practices and spiritual journeys are part of the religiousness that can help deconstruction and subduing of carnal whims. There is another stage after “vilayat (leadership) rank”, the last pass in a Sufi spiritual journey, that he calls “the rank of prophethood”. The rank is offered upon the descending path of spiritual wayfarer in which, the Sufi wayfarer needs Sharia order and various supplications to perform. Sirhindi is of the opinion that Sufi scholars would understand the fact that the ultimate goal of spiritual journey is the return to the rank of prophethood that is free of any belief in existential monotheism, anti-Sharia remarks, and inattention to the pillars of Sharia law if they freed themselves of the grip of leadership rank, that is characterized by intoxication, anti-Sharia remarks, belief in the union and incarnation and the unity of existence (Sufi metaphysics).