كشف دستكاري قيمت سهام با استفاده از تحليل مميزي خطي و تحليل مميزي درجه دوم

در اين مقاله از مدل تحليل مميزي (DA)[i] براي تعيين احتمال دستكاري قيمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. در اين مطالعه، ابتدا با استفاده از روش غربالگري، نمونه اي به حجم 345 شركت پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب و اطلاعات مربوط به شاخص هاي قيمت و بازده نقدي (TEDPIX)، قيمت پاياني، نوسان قيمت پاياني و حجم معاملات در بازه زماني سال هاي 1387 تا 1391 گردآوري گرديد. سپس با بكارگيري آزمون وابستگي ديرش و آزمون ضرايب كشيدگي و چولگي و با استفاده از متغير قيمت و بازده نقدي، شركت هاي منتخب به دودسته دستكاري قيمت شده و دستكاري قيمت نشده تقسيم شدند. سپس با بررسي نمودار روند تغييرات شاخص قيمت و بازده نقدي و حجم معاملات در مورد شركت هاي دستكاري قيمت شده و با استفاده از الگوي «هالي»[ii]، تاريخ شروع دستكاري قيمت تعيين گرديد. در گام بعدي، با استفاده از تحليل مميزي يعني تابع مميزي خطي (LDF)[iii] و تابع تحليل مميزي درجه دوم (QDF)[iv] و با استفاده از متغيرهاي قيمت پاياني، نوسان قيمت پاياني و حجم معاملات و با استفاده از اطلاعات يكسال قبل از شروع دستكاري قيمت سهام براي شركت هاي دستكاري قيمت شده و اطلاعات چهارساله براي شركت هاي دستكاري قيمت نشده، مدل هايي براي پيش بيني دستكاري قيمت سهام طراحي گرديد. در پايان قدرت پيش بيني مدل ها با استفاده از داده هاي گروه آزمايش موردبررسي قرار گرفت.با توجه به نتايج به دست آمده، قدرت پيش بيني مدل تحليل مميزي خطي 56 درصد و قدرت پيش بيني مدل تحليل مميزي درجه دوم 73 درصد است.