بررسي سطح پاسخگويي بيمارستان‌هاي دولتي تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي از ديدگاه بيماران در نيمه دوم سال 1394

Hospitals responsiveness from the patient’s perspective: A cross-sectional study in Tehran, Iran

چكيده سابقه و هدف: پاسخگويي به معني آن است كه نظام سلامت چگونه به انتظارات قانوني بيماران در جنبه‌هاي غير باليني مراقبت‌هاي بهداشتي درماني پاسخ مي‌دهد. اين مطالعه با هدف بررسي سطح پاسخگويي بيمارستان‌هاي دولتي تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي از ديدگاه بيماران در نيمه دوم سال 1394 انجام شد. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه توصيفي- مقطعي، 300 بيمار بستري ترخيص شده از دو بيمارستان عمومي- آموزشي به روش نمونه‌گيري در دسترس انتخاب شدند. براي گردآوري داده‌ها از پرسشنامه استاندارد ?? آيتمي سازمان جهاني بهداشت استفاده شد كه روايي و پايايي آن مورد تاييد قرار گرفت. براي تحليل داده‌ها از روش‌هاي آمار توصيفي و آزمون‌هاي T-test، ANOVA و آزمون همبستگي اسپيرمن در نرم افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. يافته‌ها: ميانگين نمره پاسخگويي بيمارستان‌ها ?/? (±??/?) از ? بود. سه بُعد حق انتخاب درمانگر (?/2)، استقلال و خودمختاري (?/3) و رسيدگي سريع (?/3) با كمترين نمره به عنوان نقاط ضعف و سه بُعد كيفيت امكانات فيزيكي اوليه (?/3)، حمايت اجتماعي (?/3) و شان و كرامت انساني (?/3) با بالاترين نمره به عنوان نقاط قوت پاسخگويي بيمارستان‌ها از ديدگاه بيماران بستري بود. رابطه معناداري بين پاسخگويي كلي با مدت اقامت، سابقه بستري قبلي، بخش بستري، منبع توصيه و وضعيت سلامتي هنگام ترخيص وجود داشت (0?/0P < ). نتيجه‌گيري: وضعيت پاسخگويي در بيمارستان‌هاي مورد مطالعه در حد متوسط بود. بيمارستان‌ها در پاسخگويي به انتظارات بيماران درخصوص جنبه‌هاي غيرباليني مراقبت بايد توجه بيشتري نشان دهند و تمركز مديران و سياست‌گذاران سلامت بر آموزش نيروي انساني در زمينه‌ي پاسخگويي و تخصيص منابع بيشتر، در بهبود پاسخگويي مي‌تواند نقش موثري ايفا نمايد.

Abstract: Background and Aim: Responsiveness reflects how the health system responds to the patient’s legitimate non-medical expectations of health care. This study aimed to assess the level of responsiveness in public hospitals of Shahid Beheshti University of Medical Sciences in Tehran, Iran. Materials and Methods: In this cross-sectional study, 300 discharged patients from two teaching and public hospital were selected using convenience sampling. To collect study data, the 32-item questionnaire developed by World Health Organization (WHO) was used, and its validity and reliability were confirmed. For data analysis, descriptive statistics and t-test, ANOVA and Spearman correlation tests were used through SPSS. 22 application. Results: The overall mean score of hospitals responsiveness was 3.3 (±0.67) out of 5. Three dimensions, choice of provider (2.7), autonomy (3.1) and prompt attention (3.1) got the lowest scores and considered as weaknesses in responsiveness. Quality of basic amenities (3.6), access to social support (3.6) and dignity (3.5) received the highest scores and ranked as strengths of hospital responsiveness. There was a significant relationship between responsiveness score with length of stay, previous hospitalization in that same hospital, inpatient wards, the source of recommendation, and patient’s health status at discharge. Conclusion: Responsiveness of hospitals was evaluated at moderate level. Hospitals should pay more attention to meet patients expectations regarding the non-clinical aspects of care. Focus of mangers and policymakers on training of human resources and allocating more resource can play an effective role in responsiveness improvement.