اثر سري هاي كشت مخلوط افزايشي زيره سبز (Cuminum cyminum L.) با زعفران (Crocus sativus L.) بر عملكرد و اجزاي عملكرد

Effect of Additive Intercropping Series of Cumin (Cuminum cyminum L.) with Saffron (Crocus sativus L.) on Their Yield and Yield Components

به منظور مطالعه تاثير نسبت‌هاي كشت مخلوط افزايشي زيره سبز (Cuminum cyminum L.) با زعفران (Crocus sativus L.) بر عملكرد و اجزاي عملكرد هر دو گونه، آزمايشي در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در دو سال زراعي 93-1392 و 94-1393 اجرا شد. نسبت‌هاي كشت مخلوط افزايشي شامل 100% زعفران+20% تراكم مطلوب زيره سبز، 100% زعفران+40% تراكم مطلوب زيره سبز، 100% زعفران+60% تراكم مطلوب زيره سبز، 100% زعفران+80% تراكم مطلوب زيره سبز، 100% زعفران+100% تراكم مطلوب زيره سبز و كشت خالص هر دو گياه به عنوان تيمار مدنظر قرار گرفتند. زعفران و زيره سبز به ترتيب بر اساس تراكم مطلوب 50 بنه در متر مربع و 120 بوته در متر مربع كاشته شدند. نتايج نشان داد كه اثر نسبت هاي كشت مخلوط افزايشي زيره سبز بر تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشك كلاله زعفران معني دار (01/0p?) بود. بيشترين وزن تر گل و وزن خشك كلاله زعفران براي كشت خالص زعفران به ترتيب با 87/291 و 77/2 گرم بر متر مربع بدست آمد. بالاترين مقادير اين صفات در مقايسه بين نسبت هاي كشت مخلوط افزايشي با زيره سبز براي نسبت 100% زعفران+60% تراكم مطلوب زيره سبز به ترتيب برابر با 34/214 و 98/1 گرم بر متر مربع حاصل شد. اجزاي عملكرد و عملكرد بيولوژيكي، دانه و اسانس زيره سبز به طور معني داري تحت تاثير نسبت هاي كشت مخلوط با زعفران قرار گرفت (01/0p?). بيشترين عملكرد بيولوژيكي و دانه براي كشت خالص به ترتيب برابر با 08/243 و 87/120 گرم بر متر مربع بدست آمد. بالاترين مقادير اين صفات در مقايسه بين الگوهاي كشت مخلوط براي نسبت 100% زعفران+100% تراكم مطلوب زيره سبز به ترتيب با 15/171 و 90/84 گرم بر متر مربع بدست آمد. با افزايش درصد حضور زيره سبز از 20 به 100 درصد در كشت مخلوط با زعفران، عملكرد اسانس به ترتيب 77، 61، 39 و 19 درصد افزايش يافت. دامنه نسبت برابري زمين زعفران و زيره سبز به ترتيب بين 1-28/0 و 1-16/0 محاسبه گرديد. بالاترين مجموع نسبت برابري زمين براي نسبت 100% زعفران+60% تراكم مطلوب زيره سبز با 12/1 بدست آمد. بدين ترتيب، بر اساس نتايج توصيه مي شود كه كشت مخلوط زعفران با گياهان دارويي نظير زيره سبز به منظور بهبود عملكرد اين گونه ارزشمند مد نظر قرار گيرد.

In order to study the impact of additive intercropping series of cumin (Cuminum cyminum L.) with saffron (Crocus sativus L.) on their yield and yield components, an experiment was conducted based on a complete block design with three replications at Agricultural Research Station, College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad during two growing seasons of 2013-2014 and 2014-2015. Additive intercropping series were 100% saffron+20% of optimum density of cumin, 100% saffron+40% of optimum density of cumin, 100% saffron+60% of optimum density of cumin, 100% saffron+80% of optimum density of cumin, 100% saffron+100% of optimum density of cumin and their monoculture. Saffron and cumin were planted based on optimum density with 50 corms.m-2 and 120 plants.m-2, respectively. The results showed that the effect of additive intercropping series of cumin was significant (p?0.01) on flower number, fresh weight of flower and dry weight of stigma of saffron. The highest fresh weight of flower and dry weight of stigma were observed in saffron monoculture with 291.87 and 2.77 g.m-2, respectively. Among the additive intercropping series with cumin, their maximums were obtained from 100% saffron+60% of optimum density of cumin with 214.34 and 1.98 g.m-2, respectively. Yield components, biological yield, seed yield and essential oil yield of cumin were significantly affected by intercropping with saffron (p?0.01). The highest biological yield and seed yield of cumin were achieved in monoculture with 243.08 and 120.87 g.m-2, respectively. Among the intercropping series with saffron, their highest were recorded in 100% saffron+100% of optimum density of cumin with 171.15 and 84.90 g.m-2, respectively. By increasing presence of cumin from 20 to 100% at additive intercropping series with saffron, essential oil were enhanced up to 77, 61, 39 and 19 percent. The highest land equivalent ratio was for 100% saffron+60% of optimum density of cumin with 1.12. So, it concluded that intercropping of saffron with other medicinal plant such as cumin was considered for its improvement yield.