جايگاه ابژه زيبايي‌شناختي در شعر از ديدگاه ميكل دوفرن

Dufrenne’s Conception of Aesthetic Object in Poetry

شعر در فرهنگ‌هاي مختلف ويژگي‌هاي خاص خود را دارد و با رويكردهاي گوناگوني به آن نگاه شده است. در مقاله حاضر با رويكرد پديدارشناختي به شعر نگريسته‌ايم و از ديدگاه يكي از پديدارشناسان فرانسوي، ميكل دوفرن، شعر را مورد بررسي قرار داده‌‌ و به تقابل اين ديدگاه با ديدگاه ساخت‌گرايان اشاره كرده‌ايم. دوفرن متاثر از هوسرل و با استفاده از دو اصطلاح «نويما» و «نويسيس» نشان مي‌دهد كه رويكرد پديدارشناسي به شعر چه تفاوتي با رويكرد ساخت‌گرايي مي‌تواند داشته باشد. به اعتقاد او تفسيرهاي ساخت‌گرايان به لذت بردن و درك شعر كمك چنداني نمي‌كند؛ زيرا اين رويكرد هيچ‌گاه ما را به جهان اثر و تجربه زيسته شاعر نزديك نمي‌كند؛ درحالي‌كه در رويكرد پديدارشناختي با حركت از نويما به نويسيس مي‌توان به جهان اثر راه يافت و از ادراك معمولي به ادراك زيبايي‌شناختي رسيد. دوفرن جهان اثر را جهان بازنمايي‌شده نمي‌داند، بلكه به باور او جهان اثر، جهاني است كه به تجربه زيسته شاعر برمي‌گردد و به چنين جهاني نمي‌توان با قواعد ساخت‌گرايي راه يافت. در اين جستار كوتاه با روش توصيفي- تحليلي، اين دو رويكرد به شعر بررسي مي‌شود.

Every culture has its own conception of poetry and approaches it differently. This paper draws on phenomenological approach, in specific that of Mikel Dufrenne, to compare it with Structuralism’s approach. Dufrenne makes use of two Husserlian concepts, noema and noesis, to show the difference between these two approaches to poetry. He contends that Structuralist commentaries does not provide much in terms of enjoying and understanding poetry because it says almost nothing to get us in close touch with the lived experience of poet and the world of his work. Phenomenological approach, on the contrary, moves from noema toward noesis and as such gives a way to the world of the work and yields an aesthetic understanding of it. Dufrenne sees the world of the work not as represented, but instead, as a world that can be traced back to poet’s lived experience to which Structuralist rules grant no access. Based on a comparative-analysis method, this paper would compare these two approaches.