رسوب شناسي و مورفومتري تپه هاي ماسه اي (نوع برخان و نبكا) حاشيه كوير حاج علي قلي واقع در جنوب دامغان

نهشته ­هاي ماسه­ اي از پديده هاي زيباي ژئومرفولوژي مناطق بياباني در جنوب دامغان هستند. هدف تحقيق مقايسه رسوب شناسي دو نوع از تپه­هاي ماسه­اي (نوع برخاني و نبكا) و بررسي خصوصيات مورفومتري آن­ها در حاشيه كوير حاج علي قلي دامغان مي باشد. طي برداشت صحرايي تعداد 27 رسوب ماسه­اي از تپه­هاي برخاني و 15 نمونه از تپه ماسه­اي نوع نبكا برداشت گرديد و همچنين هر دو نوع نبكاي فعال و غير­فعال شناسايي شد. براي بررسي ارتباط آماري بين مولفه­هاي مورفومتري تپه­هاي ماسه­اي برخاني طول قله، دامنه رو­ به­باد و پشت به­باد اندازه­گيري شدند و همچنين براي بررسي پارامترهاي مورفومتري تپه­هاي ماسه­اي نوع نبكا طول محورهاي بلند، كوتاه و ارتفاع آن­ها مورد اندازه­گيري قرار گرفت. طي مطالعات آزمايشگاهي نمونه­ها مورد آناليز دانه­سنجي قرارگرفته و پارامترهاي آماري آن­ها محاسبه شد. ميانگين قطر دانه هاي تپه هاي ماسه اي برخاني برابر 435/2 في (ماسه ريزدانه)، جور­شدگي آن ها 530/0 في (متوسط خوب جورشده)، كج شدگي 268/0- (به سمت ذرات دانه درشت كج شده) و شاخص كشيدگي 054/1 (به طور متوسط كشيده) است و همچنين ميانگين قطر دانه هاي تپه ماسه­اي نوع نبكاها برابر800/2 في (ماسه ريزدانه)، جور­شدگي آن ها 540/0 في (متوسط خوب جورشده)، كج شدگي 070/0- (تقريبامتقارن) و شاخص كشيدگي 640/1 (خيلي كشيده) مي باشد. نتايج به دست آمده از مورفومتري تپه­هاي ماسه­اي برخاني نشان مي­دهد كه مولفه دامنه قله و پشت به­باد بهترين ضريب همبستگي را نشان مي­دهند و براي به دست آوردن ارتفاع مي­توان از آن­ها استفاده كرد. براي تپه­هاي ماسه­اي نوع نبكا رگرسيون خطي براي هر يك­ از متغيرهاي مستقل در برابر متغير وابسته به طول محور بلند محاسبه شد. با توجه به نتايج مي­توان گفت هر دو متغير براي تعيين طول محور بلند مناسب مي­باشند.