آموزه هاي اخلاقي گنج شايگان اثري تقليدي از گلستان

هدف از آفرينش انسان، رسيدن به كمال مطلوب است و لازمه تحقق اين هدف، كسب فضايل اخلاقي در سايه تربيت است. پيامبران نيز هدفي جز تعليم مكارم اخلاقي نداشته اند. آيات قرآن مجيد از پيام هاي اخلاقي و تربيتي سرشار است. شاعران و نويسندگان هم با الهام از آيات روح افزاي قرآن از ديدگاه هاي خاص به اين موضوع پرداخته اند. يكي از اين شاعران و نويسندگان كه در واقع متنفذترين معلم اخلاق نيز هست، شيخ اجل سعدي است كه الگويي براي تقليد افراد بسياري پس از خود شده است. از زمره شاگردان مكتبش كه شش سده پس از او مي زيسته، ميرزا رياض همداني، صاحب كتاب «گنج شايگان» است. ميرزا رياض در اين كتاب، تقليدي آشكار از گلستان كرده است. وي نه تنها در زمينه قالب و شكل بيان مطالب از استاد خود، سعدي، پيروي كرده بلكه در بيان سخنان پر مغز، در مواردي حتي عبارات و جملات مشابه گلستان آورده است و به طوركلي در استفاده از محسنات لفظي و معنوي، آن كتاب بي بديل را مورد نظر داشته است. ميرزا رياض با گوشزد كردن پاره اي از خصايل نيك و برحذر داشتن از اخلاق مذموم نيز پا جاي پاي معلم خود نهاده، از عهده اين اقتدا به خوبي برآمده است. در اين مقاله از ارزش هاي اخلاقي مطرح شده در «گنج شايگان» با تكيه بر آموزه هاي ديني سخن به ميان مي آيد.