بررسي نابرابري در دسترسي به امكانات درماني بيمارستاني با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي در كلانشهر كرمانشاه

Investigating Inequalities in Access to Hospital Medical Facilities Using Geographical Information System in Kermanshahʹs Metropolitan Area

زمینه و هدف: توزیع نامتناسب خدمات درمانی باعث نابرابری در دسترسی به این خدمات در كشورهای در حال توسعه شده است. هدف این پژوهش، بررسی نابرابری در دسترسی به امكانات درمانی در كلانشهر كرمانشاه بود. مواد و روش­ها: روش تحقیق پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و كاربردی است. با توجه به ماهیت فضایی ـ مكانی این پژوهش، از سیستم­ اطلاعات جغرافیایی  استفاده شد. داده­های مورد نیاز تحلیل دسترسی، مراكز بیمارستانی موجود و اطلاعات جمعیتی بلوك­های آماری سال 1390 كلانشهر كرمانشاه بود كه با استفاده از نرم افزار GIS/Arc مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج: نتایج مطالعه نشان داد كه پراكنش فضایی مراكز بیمارستانی در كلانشهر كرمانشاه از الگوی تصادفی پیروی می­كند و مكانیسم خاصی جهت توزیع فضایی بیمارستان ها در این كلانشهر وجود نداشته است. این كلانشهر تا سال 1393 در مجموع دارای 13 بیمارستان با 2342 تخت بیمارستانی است كه بیشترین تخت­ها (1755) مربوط بیمارستان­های عمومی می‌باشد. آمارها نشان داد كه در شرایط موجود تعداد بیمارستان‌های موجود، تنها 51/48% از افراد شهر كرمانشاه را تحت پوشش قرار می‌دهند و  49/51%  از خانوارها فاقد دسترسی هستند. تعداد بیمارستان‌های موجود نمی‌تواند از منظر خدمات رسانی نیاز شهروندان را برآورده كند. در این تحقیق مكان فعلی اكثر مراكز درمانی (بیمارستان­ها) نیز با معیارهای استاندارد و ضرورت­های این كاربری مطابق نبوده است. نتیجه‌گیری: آنچه از نتایج می‌توان استنباط نمود این است كه تمام ساكنان شهر به مراكز بیمارستانی دسترسی یكسانی ندارند و توزیع مراكز بیمارستانی متناسب با توزیع جمعیت و خانوارها نیست. بی‌عدالتی در دسترسی به امكانات درمانی (بیمارستان) در كلانشهر كرمانشاه وجود دارد.

Background: Improper distribution of medical care creates access inequality to the services in developing countries. This study aimed at investigating inequalities in access to medical facilities in Kermanshahʹs Metropolitan Area. Materials and Methods: The study was an applied and descriptive – analytical one. Due to the spatiotemporal nature of current research, Geographic Information Systems (GIS) were used. Research data was included hospital addresses and demographic data from statistical blocks of Kermanshah based on Iran’s 2011 census report. Results: The study results represented that spatial distribution of hospitals was concerned on a random pattern in metropolitan of Kermanshah and there was not a special mechanism in hospitalsʹ spatial distribution. In total, Kermanshah city has 13 hospitals with 2342 hospital bed till 2014 which the most of them were related to general hospitals. In existing situation, the statistics revealed that only 48.51% of population has covered by hospitals and 51.49% of households have no standard access. The number of existing hospitals cannot response to the citizenʹs needs.In this study; current location of the most hospitals was not compatible with scientific criteria; standards and usage requirement. Conclusion: It is concluded that all residents had not equal access to hospitals; and also their distribution was not proportionate with population distribution and households. There is inequality in access to medical facilities focused on hospitals of Kermanshahʹs Metropolitan Area. Keywords: Inequalities, Management, Health, Accessibility, Hospital, Geographical Information System