بررسي اجزاي مقاومت در سيب‌زميني، گوجه‌فرنگي، بادنجان و فلفل نسبت به سوسك كلرادوي سيب‌زميني، Leptinotarsa decemlineata (Col.: Chrysomelidae)، در شرايط مزرعه در منطقه‌ي نقده استان آذربايجان غربي

Study on the resistance components in potato, tomato, eggplant and pepper against Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata (Col.: Chrysomelidae) in field in Naghadeh region, west Azarbaijan p

سوسك كلرادوي سيب‌زميني، Leptinotarsa decemlineata (Say) (Col.: Chrysomelidae)، يكي از مهم‌ترين آفات برگخوار سيب زميني و ساير گياهان خانواده Solanaceaeمانند بادنجان و گوجه فرنگي در اكثر مناطق دنيا مي باشد. به منظور مقايسه ميزان مقاومت چهار گونه زراعي سيب زميني، بادنجان، گوجه فرنگي و فلفل نسبت به خسارت اين آفت، آزمايش هايي در شرايط مزرعه انجام گرفت. در يك سري آزمون در مزرعه تعداد حشرات كامل جلب شده به هر يك از گونه هاي مورد بررسي به عنوان شاخص آنتي زنوز تعيين گرديد. براي بررسي مكانسيم آنتي بيوز ارقام در گلدان ها كشت شدند و در روي هر گلدان شاخه هاي تيمار را به وسيله قفس هاي آستيني پوشانده و در درون هر قفس آستيني تعداد 15 عدد لارو سن اول تازه تفريخ، رهاسازي و مورد پرورش قرار گرفتند. وزن لاروها در روز دهم پس از رهاسازي، درصد تلفات دوره هاي لاروي و شفيرگي و نيز طول دوره هاي مزبور به عنوان شاخص هاي آنتي بيوز مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. براي مقايسه ميزان تحمل ارقام، دو آزمايش مزرعه اي تيمار و شاهد در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي انجام شد. در دوره هاي رشد معين روي هر بوته در تمامي گونه هاي آزمايش تيمار، تعداد 25 عدد لارو سن 2 و اوايل سن 3 رهاسازي گرديد. هر گونه بوسيله توري از گونه مجاور ايزوله شد. در شاهد آلوده سازي صورت نگرفت. در آخر فصل زراعي محصول توليدي در بلوك هاي تيمار و شاهد برداشت و ميزان كاهش عملكرد هر يك از ارقام نسبت به شاهد تعيين گرديد. تجزيه‌ي واريانس داده هاي آزمون(انتخاب ميزبان) نشان داد كه از نظر تعداد سوسك هاي مستقر شده روي بوته ها، بين گونه هاي مورد بررسي اختلاف معني دار وجود داشت (0001/0P < ). تجزيه واريانس داده هاي آزمايش آنتي بيوز نشان داد كه در مورد تمامي صفات مورد بررسي اختلاف ميان گونه هاي مورد بررسي معني دار بود (05/0P < ). براساس مقايسه‌ي ميانگين ها، بيشترين تلفات دوره رشد و نموي و بيشترين طول دوره هاي رشد و نموي آفت روي فلفل ديده شد. تجزيه واريانس داده هاي آزمايش تحمل نشان داد كه در مورد تمامي صفات مورد بررسي بين گونه هاي مورد بررسي اختلاف معني دار وجود داشت (01/0P < ). بين صفات كاهش عملكرد محصول و ميزان برگ‌خوردگي همبستگي مثبت معني دار مشاهده شد (01/0 > P).

Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata (Say) (Col.: Chrysomelidae), is the most important defoliating pest of potato worldwide and is one of the dangerous pests of other solanaceous crops such as eggplant and tomato in many areas of the world. To evaluate the resistance in potato, tomato, eggplant and pepper to the pest, a field experiment was conducted. In a field choice test, the numbers of attracted beetles to the species were determined as antixenosis index. To evaluate the antibiosis, studied species were planted in pots and on each pot sleeve cages were set up, in which 15 first instar larvae were released and reared. Larval weight on the 10th day after releasing, mortality percentages of larvae and pupae and durations for these stages were considered and analyzed as the antibiosis indices. To study the tolerance of species, infested and non-infested plots were isolated and arranged based on a randomized complete block design in field. In infested plots, each plant was infested by 25 second and early third instars larvae. Chemical and mechanical methods were used for controlling of non-infested plots. At the end of the season, defoliation and yield loss in infested plots were determined and compared with non-infested plots. Analysis of variance of choice test data showed that significant difference was observed between experimental species (P < 0.0001). Analysis of variance of antibiosis data showed that difference between species was significant for all studied traits (P < 0.05). The highest mortality rate and the longest developmental period of the pest were observed on pepper and tomato, respectively. Analysis of variance of tolerance data showed that significant difference was observed between species (P < 0.01) for all studied traits. A significant positive relation was observed between yield loss and defoliation traits (P < 0.01).