بررسي زيست‌شناسي و نوسانات فصلي شته‌ي انار Aphis punicae (Hem., Aphididae) در اصفهان

Biology and seasonal fluctuations of pomegranate aphid, Aphis punicae (Hem., Aphididae) in Isfahan

شته سبز انار Aphis punicae (Hem., Aphididae) از آفات مهم انار مي باشد كه با تغذيه از شيره گياهي و همچنين ترشح عسلك فراوان خسارت ايجاد مي كند. به منظور مطالعه زيست شناسي و تغييرات فصلي جمعيت اين شته در طي دو سال متوالي (93-1392) به صورت هفتگي از درختان انار آلوده در اصفهان نمونه برداري شد و در فصل زمستان تلفات مرحله تخم بررسي گرديد. فراسنجه هاي مهم رشد جمعيت و باروري شته انار در شرايط صحرايي با استفاده از قفس برگي و در قالب جدول زندگي در دو زمان بهار و تابستان تعيين شد. نتايج نشان داد كه اولين پوره ها در دهه دوم فروردين و اولين ماده هاي بالدار در دهه اول ارديبهشت روي درختان انار ظاهر شدند. جمعيت شته‌هاي زنده‌زا در اوايل ارديبهشت سريعاً افزايش يافت و در خرداد روند نزولي را طي نمود. از اواسط پاييز ماده‌هاي جنسي بي‌بال و نرهاي بالدار ظاهر شدند و اولين تخم گذاري ها در نيمه دوم آبان روي سرشاخه انجام شد. نرخ ذاتي افزايش جمعيت (rm) و نرخ خالص توليد مثل (R0) در بهار بيشتر از تابستان و به ترتيب 010/0 ± 258/0 در روز و 320/1 ± 9/14 پوره به دست آمد و بيشترين ميزان تلفات زمستانه تخم در نيمه دوم اسفندماه اتفاق افتاد.

Pomegranate aphid, Aphis punicae (Hem., Aphididae), is the pest of pomegranate trees that damages through feeding and producing considerable amounts of honeydew. Biology and Seasonal fluctuations of the aphid were studied in Isfahan by weekly sampling from infested trees during two years (2013-2014) and the percent mortality of eggs was calculated during winter. To determine important life table parameters of A. punicae in natural conditions, leaf cages were used in spring and summer. The results indicated that first nymphs and alate aphids were observed in early and late April, respectively. The population of viviparae was increased rapidly in late April and May and came down in summer. Wingless oviparae and alate males appeared in mid fall and oviposition occurred in early November on twigs of trees. The estigmated intrinsic rate of increase (rm) and the reproductive rate (R0) were higher in spring than summer and were 0.26 ± 0.01 day-1 and 14.90 ± 1.32 nymphs, respectively. Also, the highest winter mortality of aphid’s eggs was occurred in mid of March.