بررسي الگوي مكاني پارك ها در بيست و دو منطقه تهران توسط سنجه هاي سيماي سرزمين

اهميت فضاي سبز در محيط شهري به ويژه در شهرهاي بزرگ و صنعتي، تا آن حد است كه به عنوان يكي از شاخص هاي توسعه يافتگي جوامع مطرح و در عين حال معياري براي ارتقاي كيفيت زندگي محسوب مي شود. از اين رو، توزيع و پراكنش متعادل آن در سطح شهر از اهميت ويژه اي برخوردار است. در پژوهش حاضر، سعي شده است تا با مطالعه نحوه تركيب و توزيع مكاني انواع پارك ها كه از جمله مهم ترين فضاهاي سبز شهري محسوب مي شوند، بحثي فراتر و كامل تر از سطح و سرانه در مورد پارك ها مورد تحليل واقع شود. براي اين منظور، ابتدا نقشه پارك ها و مرز مناطق بيست و دو گانه شهر تهران، با استفاده از اطلس رقومي بوستان هاي شهر تهران، به كمك نرم افزارهاي ArcMap و IDRISI تهيه شده است، پارك ها در سه دسته محله اي، ناحيه اي و منطقه اي گروه بندي شدند. سپس، به كمك سنجه هاي منتخب سيماي سرزمين (شامل: سطح بر اساسه، تعداد لكه، تراكم لكه، درصد مساحت از سيماي سرزمين، ميانگين سطح لكه، سنجه بزرگ ترين لكه، سنجه شكل سيماي سرزمين، ميانگين فاصله اقليدوسي نزديك ترين همسايه، ميانگين سنجه شكل لكه، تنوع شانون، تنوع سيمپسون تغيير يافته، يكنواختي شانون، يكنواختي سيمپسون تغييريافته) اطلاعاتي در زمينه الگوي مكاني پارك هاي شهر تهران به صورت كمي و با استفاده از نرم افزار Fragstats حاصل شد و نحوه تركيب و توزيع فضايي، وسعت و پيوستگي پارك ها مورد ارزيابي قرار گرفت. ابتدا، مناطق بيست و دو گانه از لحاظ وضعيت هر يك از معيارهاي پارك و سپس از لحاظ كليه پارك هاي موجود در آن صرف نظر از معيار پارك، مورد مطالعه قرار گرفت. در مجموع، پارك هاي موجود در مناطق يك، هفده، چهارده، بيست و يك، بيست و دو الگوي مكاني مشخصي را به ترتيب از لحاظ گسستگي، ارتباط، تنوع، يكنواختي و چيرگي نشان داد. هم چنين پارك هاي محله اي در منطقه ده و بيست به ترتيب بيان گر بيشترين چيرگي و ارتباط و پارك هاي ناحيه اي منطقه نوزده داراي بالاترين چيرگي و ارتباط بود. پارك هاي منطقه اي در منطقه پانزده از بيش ترين ارتباط برخوردار بود. به طوركلي، نتايج كمي به دست آمده از محاسبه سنجه ها در سه دسته معيار و در مناطق بيست و دو گانه، بيان گر الگوي مكاني مطلوب تر در پارك هاي محله اي و در مقابل نامناسب ترين وضعيت در پارك هاي منطقه اي است.