بررسي مسيله ازخودبيگانگي از ديدگاه ملاصدرا

A Study of Alienation on the Basis of Mulla Sadraʹʹs View

اين مقاله درصدد است به مسيله ازخودبيگانگي از ديدگاه ملاصدرا بپردازد. هرچند ملاصدرا از اصطلاح «ازخودبيگانگي» به صراحت نام نبرده، اما اصطلاحات معادلي مانند خودفراموشي، ناخودشناسي و غفلت از خويشتن در آثار وي يافت مي شود. با تحليل سخنان ملاصدرا در مباحث قوس نزول و صعود، بازگشت به اصل، غفلت از خود عقلي، مراتب قواي انساني و تناسخ ملكوتي مي توان ازخودبيگانگي را استنباط كرد. ملاصدرا در حكمت متعاليه، درصدد تعالي و تكامل انسان است. غايت انسان-شناسي ملاصدرا علامت گذاري راه و مسير كمال انسان است تا آدمي به نهايت كمال وجودي خود برسد و آن، همان سعادت انسان و حيات مطلوب اوست. حال اگر انسان به معرفت نفس نايل نگردد و طريق تهذيب نفس پيشه نكند، در مسير كمال قرار نمي گيرد، بلكه روز به روز از خويشتن خويش فاصله گرفته و با خود بيگانه مي-شود و در نتيجه پيامدهاي ناگوار فراواني در پي خواهد داشت. بنابراين سعي شد با تكيه بر افكار صدرالمتالهين، ضمن بررسي پيامدها و علل ازخودبيگانگي، راهكارهاي رفع آن نيز بيان شود.

This paper seeks to address the issue of alienation from the perspective of Mulla Sadra. Although Mulla Sadra did not explicitly employed the term alienation, equivalent terms, such as self-forgetfulness, negligence and self-unconsciousness can be found in his works. The outcome of the study is that Mulla Sadra is pursuing excellence and perfection of human beings through transcendent philosophy. The goal of Mulla Sadraʹs anthropalogy is to mark human path of perfection leading him to the extreme perfection of his existence, Manʹs felicity and desired life. Yet if human self-knowledge is not attained through self-purification, he does not take the path of perfection and gradually alienated from his own self which lead him to unpleasant consequences. Thus, relying on the opinion of Mulla Sadra, the present study discusses the consequences and causes of alienation along with expressing the solutions.