بررسي تحليلي مقوله انسان شناسي در دين صابيين مندايي

An Analytic Study of Anthropology of Mandaean Sabians

هدف پژوهش حاضر، بررسي مقوله فلسفي انسان شناسي دين صابيين مندايي مي باشد كه به روش سندي و تحليلي- استنتاجي از منابع اصيل آنان انجام گرفته است. دين صابيين يكي از نخستين ادياني است كه بر پايه عقايدي همچون توحيد، نبوت و معاد استوار گشته است و پيروان آن امروزه در جنوب عراق و برخي شهرهاي خوزستان به آرامي زندگي مي كنند. قرآن كريم سه بار از صابيين يا صابيون در كنار ديگر اديان بزرگ الهي نام برده و برخي فقهاي مسلمان آنان را در رديف اهل كتاب معرفي كرده اند. در اين دين انسان مخلوق خداوند يكتا (هيي ربي قدمايي) و داراي دو بعد مادي (پغرا) و غير مادي (نشمتا و روها) است. گوهر حقيقي انسان كه همان نشمتاي اوست، فنا ناپذير و ناميراست و پس از مرگ به مبدا خود، يعني جهان نور (آلما دنهورا) باز خواهد گشت. انسان در اين دين داراي ارزش و كرامت خاصي است و پس از دميده شدن نشمتا در پغراي او مسجود فرشتگان گرديده است. همچنين انسان موجودي مختار است و در نتيجه در قبال كارهاي خود مسيوليت پذير و پاسخ-گوست. مطابق آموزه هاي دين مندايي، سرشت انسان ذاتاً پاك است و بر اين اساس اعتقادي به گناه اوليه انسان وجود ندارد. فلسفه خلقت انسان شامل عبادت و تسبيح هيي ربي، تعليم حكمت، رحمت و محبت هيي ربي، نماينده جهان نور در زمين، امتحان و آزمايش او است كه مي توان آنها را از تعاليم مقدس مندايي كشف و استنتاج كرد.

The aim of this paper is to study the philosophical anthropology of Mandaeans from their authentic sources. The method of the study has been documentary and analytical - deductive. Sabean Mandaeans is one of the earliest religions of such beliefs as monotheism, prophethood and resurrection. Today, believers of this religion live quietly in southern Iraq and Khuzestan. The Quran has mentioned Sabean name thrice beside the major religions, And Some Islamic jurisprudents have referred them to People of the Book. The Man in this religion created by God (Hai Rabi) and consists of two dimensions: the material (Peghra) and immaterial (Neshmeta and roha). The real essence of human is Neshmeta which is indestructible and immortal, and after death, it will return to the world of light (Alma denhora). Human has value and particular dignity. He is worshiped by angels, behind blown Neshmeta in Peghra. According to the teachings of the Mandaean religion, the essence of man is good and there is no original sin of him. Philosophy of the creation of human, which include praise and worship, teaching wisdom, compassion and kindness, representative world light on the earth, and his/her divinely test can be deduced from the teachings of the holy books of the Mandaeans.